فولاد‌های زنگ‌نزن فریتی به واسطه خواصی مانند مقاومت به خوردگی تنشی، ضریب انبساط حرارتی پایین و قیمت مناسب نسبت به سایر فولادهای زنگ‌نزن، کاربردهای گسترده‌ای در بخش‌های مختلف صنعت دارند. با این وجود، امکان بهبود خواص مکانیکی به ویژه سختی و استحکام این فولادها به کمک عملیات حرارتی وجود ندارد. لذا می‌توان از روش‌‌هایی مانند اعمال تغییر شکل شدید و دستیابی به ساختار فوق ریزدانه برای افزایش استحکام این فولادها بهره‌ برد. در همین راستا، در این پژوهش تاثیر فرآیند فشار در کانال زاویه‌دار همسان (ایکپ) بر ریزساختار و سختی فولاد زنگ‌نزن فریتی 409 بررسی گردید. بدین منظور، نمونه‌هایی از این فولاد در 1، 2 و 4 پاس و دو مسیر مختلف، تحت فرآیند ایکپ در یک قالب با زاویه کانال 120 درجه قرار گرفتند. سپس ریزساختار نمونه‌ها پس از انجام متالوگرافی توسط میکروسکوپ نوری و الکترونی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، سختی‌سنجی به روش میکرو ویکرز بر روی نمونه‌ها انجام شد. نتایج نشان می‌دهد که انجام ایکپ، کشیدگی دانه و ریز شدن آن‌ها را به دنبال دارد. البته، این اتفاق در مسیر C به دلیل چرخش نمونه پس از هر پاس به طور کمتر رخ داده است. نتایج سختی‌سنجی نیز نشان می‌دهد که بیشترین افزایش سختی مربوط به نمونه یک پاس با تغییر از 200 ویکرز به 250 ویکرز می‌باشد. برای نمونه‌های با تعداد پاس بیشتر، تغییرات ریزساختاری محدود شده و افزایش سختی کمتر رخ داده است. با افزایش تعداد پاس در هر دو مسیر با توجه به وقوع بازیابی، وقوع کرنش‌سختی در نمونه‌ها محدود گردیده و سختی ثابت شده است.

کلمات کلیدی