هدف این مطالعه بررسی اهمیت و ضرورت توانمندسازی زنان روستایی و تأثیر آن بر حفاظت و احیای عرصه های طبیعی توسعۀ پایدار می باشد. زنان روستایی به سبب نقش ها و وظایف جنسیت بنیان پرشمار خود تعامل تنگاتنگی با محیط زیست و منابع طبیعی پیرامون دارا می باشند که آنان را به محافظان و قربانیان اصلی محیط زیست تبدیل نموده است. در پی تقسم بندی جنسیتی کارها در جوامع، زنان روستایی همواره قلب تپندۀ عرصه های کشاورزی و روستایی جهان به شمار می آیند. نقش های جنسیتی موثر بر تخصیص، توزیع، استفاده و کنترل منابع در جامعه، به سه گروه اصلی وظایف بازتولیدی، تولیدی و اجتماعی طبقه-بندی می شوند. زنان در کنار خانه داری در انواع سامانه های کشاورزی نیز نقش آفرینی می کنند. در بهره گیری از دانش بومی به عنوان یکی از ابزارهای کارآمد توسعۀ پایدار، آگاهی افراد از خدمات اکوسیستمی و ترجیح آنان نسبت به حفظ این خدمات، نیز غالباً بر اساس فاکتور جنسیت شکل می گیرند. زنان روستایی همواره دارای ارتباط تنگاتنگی با محیط زیست پیرامون خویش می باشند و به تبع آن در مقایسه با مردان از دانش بیشتری در رابطه با خدمات اکوسیستمی چون تأمین آب، حفظ کیفیت آب، حفظ زیستگاه های طبیعی، تشکیل خاک و کنترل فرسایش خاک برخوردار هستند. از سوی دیگر به دلیل نابرابری های جنسیتی متعدد در دسترسی به انواع منابع تولید از قربانیان برجستۀ تخریب محیط زیست و عرصه های طبیعی به شمار می آیند. از آنجا که هنگام بروز بحران-های زیست محیطی حقوق اقتصادی و اجتماعی زنان به ویژه در کشورهای با دموکراسی اندک، محدود می شود، توانمندسازی زنان روستایی نه تنها به دلایل حقوق بشری، بلکه به سبب اهداف توسعه ای و تأثیر شگرفی که بر ارتقای بهره وری و رشد اقتصادی جوامع دارد، از ضرورت بالایی برخوردار می باشد. درآمد سرانۀ پایین، فقر، پس انداز کم و نداشتن کسب و کار مناسب در مناطق روستایی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک از فاکتورهای اساسی و تأثیرگذار بر بهره برداری بیش از حد از منابع طبیعی و متعاقباً بیابان زایی محسوب می شوند. بر این اساس، به نظر می رسد که پیامدهای مثبت توانمندسازی زنان روستایی به واسطۀ صندوق های اعتبارات خرد تنها به زمینه های اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی محدود نشده و به لحاظ زیست محیطی چون ارتقاء سطح خدمات و کارکردهای اکوسیستمی نیز دستاوردهای ارزشمند و مطلوبی را به ارمغان می آورد.

کلمات کلیدی