بعد از دهه 1970 و به ویژه پس از فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، به نظر می رسید که از اهمیت قدرت سخت نظامی کاسته شده است. این امر باعث شده بود که مسابقه ای میان نظریه پردازان روابط بین الملل و تحلیل-گران سیاست بین الملل بر سر مفاهیم و گونه های جدید قدرت شکل گیرد. در این فضا، متفکرین مختلف مفاهیمی نظیر قدرت نرم، قدرت هوشمند، قدرت نهادی، قدرت هنجاری، قدرت تولیدی و قدرت سایبری را طرح کرده و سعی داشتند سیاست بین المللی را به مثابه جدالی برای کسب این گونه های جدید قدرت تحلیل نمایند. با این حال، جنگ روسیه و اوکراین از جمله وقایعی بود که روند مذکور را به چالش کشید و نشان داد که هنوز هم قدرت سخت نظامی تعیین کننده ی مناسبات قدرت و تحولات نظام بین الملل است. در این مقاله، تلاش می شود که آموزه های جنگ اوکراین در تکوین و تکامل مفهوم قدرت سخت تبیین گردد. این مهم در مقوله های زیر مورد توجه قرار می گیرد: الف) تداوم اهمیت نیروی انسانی در کاربرد قدرت سخت علی رغم پیشرفت های فنی فزاینده در حوزه نظامی؛ ب) ضرورت انبارسازی گسترده تسلیحات برای حفظ قدرت آتش در هنگامه ی جنگیدن؛ ج) منع انحصار تسلیحات پیشرفته و کاربردی حتی برای قدرت های بزرگ؛ د) ضعف نوآوری نظامی نسبت به سایر حوزه ها بعد از جنگ سرد؛ هـ) کاهش احتمال پیروزی قاطع و فوری در جنگ؛ و) ناکارآمدی تسلیحات کشتار جمعی و به ویژه تسلیحات هسته ای در جنگ عملی. به نظر می رسد با تبیین و تحلیل موارد فوق می توان به فهم دقیق تری از قدرت سخت در شرایط جاری دست یافت.

کلمات کلیدی