خّصۀ مهم شعر سبک هندی است و این نوشتار میکوشد روال و الگوی ترکیبسازی دو طرزنازکخیال اصفهانی و دورخیال هندی را تشریح کند. به این منظور، ترکیبات بر اساس رابطه معنایی و قرینه صارفۀ لفظی و معنوی،در دو گروه ترکیبات درونمرکز و برونمرکز دستهبندی شدهاند. منظور از ترکیب، سازوارۀ نسبت دادن عبارات به یکدیگر برای ساخت مفاهیم است. اینمفهوم میتواند واژه، جملهواره یا جملۀ کامل باشد. نتایج پژوهش نشان میدهد،در محور درونمرکز که قرینۀ لفظی وجود دارد، ترکیبات واژگانی در طرز نازکخیال به سبک خراسانی و در دورخیال به سبک آذربایجانی نزدیک هستند. ترکیبات دومعنا و بههمریخته در طرز نازکخیالمنسجم وعامل خیالانگیزی هستند؛ امّا بهنظر میرسد شعرای طرز دورخیال مهارت زبانی استفاده از این ابزار هنری را ندارند. شاعران هر دو طرز در ترکیبات وصفی با فشردهسازی و حذف روابط، صفاتی گسترده، اغراقآمیز، متناقضگونه و متتابع میسازند؛ البته در طرز دورخیال،این صفات بهجملهوارههایی انتزاعینزدیک میشوند که انسجام لازم را ندارند و تصویری پراکنده میسازند. ترکیبات اسنادی مجازی درونمرکز در طرز نازکخیال، ساده و در طرز دورخیال با آرایههای بلاغی ترکیب میشوند.در محور برونمرکز، ترکیبات اضافی در طرز ورخیالگستردهتر هستند. ترکیبات فعلی در هر دو طرز عامل مهم تصویرسازی هستند که روالی رو به پیچیدگی انتزاعی دارد. ضعف ارتباط استنتاجی کلام و شبکه پیچیده تصویری و بلاغی، در طرز دورخیال منجر به ظهور اسنادهای اسمی بیمعنا و نامعمولی میشود که بر پیچیدگی شعر این طرز افزوده است.

کلمات کلیدی