اعتیاد والدین خطرات جبران ناپذیری برای سلامت جسم و روان اطفال و نوجوانان دارد؛ در بسیاری موارد، کودکانِ والدین معتاد، خودشان هم در معرض ابتلاء به اعتیاد – حتی اعتیاد اجباری- هستند. از سوی دیگر فقدان مسئولیت کیفری اطفال یا مسئولیت تخفیف یافته نوجوانان، موجب می شود گاه والدین از کودکانشان برای جابجایی یا خرید و فروش مواد مخدر استفاده کنند. از این روی قانونگزار در مرحله نخست در بند ت ماده 3 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، «ابتلاء هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی به اعتیادهای زیان‏آور نظیر مواد مخدر» را از جمله مصادیق «وضعیت مخاطره آمیز» برای طفل یا نوجوان دانسته و راهکارهای پیشگیرانه ای برای دور نگه داشتن اطفال و نوجوانان از خطر اعتیاد پیش بینی کرده است؛ و در مرحله دوم در ماده 16 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، در اختیار قراردادن یا فروش مواد دخانی به اطفال و نوجوانان یا به واسطه آنان را جرم انگاری است؛ و در مرحله سوم، در ماده ۳۵ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و الحاق موادی به آن (الحاقی مصوب ۱۳۸۹/۰۵/۰۹) ترغیب یا وادار کردن اطفال و نوجوانان کمتر از هجده سال تمام هجری شمسی به هر نحو به مصرف و یا به ارتکاب هر یک از جرائم موضوع این قانون – که عمدتاً از سوی والدین معتاد انجام می شد- را از اسباب افزایش مجازات دانسته است. پرسش اصلی ناظر به کارآیی و بسندگی راهکارهای موجود برای حمایت از اطفال و نوجوانان در برابر خطرات اعتیاد والدین است؟ از دید نگارنده تولد تعداد زیادی نوزاد مبتلا به اعتیاد از یک سو و نیز اعتیاد یا مشارکت بسیاری از کودکان خانواده های معتاد در فعالیت های مخدری، نشان دهنده ناکارآمدی و ناکافی بودن این ساز و کارها است.

کلمات کلیدی