نسخۀ نویافتۀ منثور موسوم به کلیات ‌گرشاسپ‌نامه از طومارهایی است که صورت نهایی آن در عهد قاجار نوشته شد؛ اما به تصریح نویسنده آن، «مرشد قلی»، منبع آن، طومار جامعی بازمانده از عهد شاه‌طهماسب صفوی، نوشتۀ فردی به نام «سیف‌الدین» بوده و از این حیث، قدمت منبع آن از قدیمترین طومارهای شناخته‌شدۀ فارسی بیشتر است و قدمت طومارنویسی فارسی را دو سده پیشتر می‌برد. نقد منابع این طومار قجری- صفوی نشان می‌دهد نویسنده به تعدد روایات آشنا بوده و رونویسی صرف انجام نداده‌است؛ از جمله، روایات جالب توجهی از مرگ نریمان و گرشاسب در سپندکوه دارد؛ هم چنین در این متن، گرشاسب برخلاف روایت گرشاسب‌نامه به مرگ طبیعی نمی‌میرد و در سپندکوه بر اثر نیروی مغناطیس کشته می‌شود. این جستار ضمن معرفی نسخه، ویژگیهای زبانی و سبکی آن را بررسی کرده است. متن، زبانی ساده دارد و در سطوح واژگانی، نحوی و بلاغی نه سبکِ سست برخی متون عامیانه و نه سبک مصنوع متون دیوانی را دارد که نمایندۀ رواج ادبیات عامیانه در عصر قجر است. شیوۀ استفاده‌اش از منبع اصلی (طومار طهماسبی) بازنویسی و تکمیل بخش پایانی با منبع دوم (تاریخ سیستان) است و از لحاظ محتوا، متن مستقلی از روایات گرشاسب به شمار می ­آید.

کلمات کلیدی