تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های غیرزنده و کاهش‌دهنده عملکرد گیاهان زراعی در مناطق نیمه‌خشک و خشک است. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌های مختلف عدس، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات شوری دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1400-1399 اجرا شد. سطوح شوری 5/2، 6 و 9 دسی‌زیمنس بر متر در کرت‌های اصلی و شش ژنوتیپ عدس در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش سطح تنش شوری محتوای کاروتنوئیدها، فنل، سدیم برگ و زیست‌توده کاهش یافت. بیشترین محتوای فنل برگ در شوری 5/2 دسی‌زیمنس بر متر و ژنوتیپ MLC178 مشاهده شد و با افزایش شدت تنش به 6 و 9 دسی‌زیمنس بر متر به ترتیب 28 و 238 درصد از محتوای فنل برگ کاسته شد. ژنوتیپ MLC118 دارای بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز در شرایط سطح 5/2 دسی‌زیمنس بر متر بود و با افزایش شدت تنش شوری به 6 و 9 دسی‌زیمنس بر متر، فعالیت آنزیم کاتالاز به ترتیب 09/1 و 94/1 برابر کاهش یافت. از سوی دیگر، بیشترین زیست‌توده در سطح 5/2 دسی‌زیمنس بر متر و در ژنوتیپ MLC117 مشاهده شد که نسبت به سطوح بالاتر شوری، بیش از دو برابر زیست‌توده بیشتری تولید کرد. بیشترین محتوای پرولین برگ در ژنوتیپ MLC26 در سطح تنش شوری 9 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده شد، درحالی‌که، با کاهش سطح تنش شوری به 6 و 5/2 دسی‌زیمنس بر متر، محتوای پرولین برگ به ترتیب به میزان 4 و 46 درصد کاهش یافت. به‌طور‌کلی، ژنوتیپ‌های MLC117 و MLC12 در شرایط تنش شوری در بیشتر صفات برتری داشتند.

کلمات کلیدی