حکیم نظامی گنجوی از جمله شاعران توانمندی است که علاوه بر زبانی پخته، آراستگی و پیراستگی در اندیشه و کلامش، بارز و مشهود است؛ او افزون بر استفاده از ذخایر خاص ّ زبان شعر که در آفرینش ترکیبات و تعبیرهای جدید سهم به سزایی دارد، واژهگزینی و ترکیبسازی را دو نمود ِ برجسته ی کلام خود قرار دادهاست. از آنجاییکه هنرنمایی شاعران در بخشهای آغازین منظومه ها بیشتر است و همچنین مضمون دیباچه-که عمدتا ً توحید است-، به لحاظ محتوایی، هماهنگی بیشتری دارد، نگارندهی پژوهش حاضر بر آن است تا دیباچه های مخزن الاسرار نظامی و سه منظومه ی تقلیدی از آن را یعنی مطلع الانوار امیرخسرو دهلوی،روضةالانوارخواجوی کرمانی و حُسن گلوسوز زلالی خوانساری با روش توصیفیـ تحلیلی، با استناد به رمزگان های واژگانی، به نمادپردازی شاعران، رمزگانهای سرودهی نظامی و نظایر موردبحث، بپردازد. بررسی ها نشان می دهد رمزگان های این سه منظومه نیز همچون رمزگان های مخزن الاسرار در تقابل با مضمون و رسالت ِ این آثار، بیشتر رمزگان های عرفانی است.

کلمات کلیدی