دستیابی به معیارهای کیفیت محیطی بدون توجه به الگوی توسعه کالبدی امکان‏پذیر نیست. مکان و کیفیت آن از جمله علل مؤثر در بروز انواع بیماری‏ها است. با این­حال درخصوص بیماری‏های خاص همچون سرطان، مطالعات انجام شده در گام‌های نخستین قرار دارد. مطالعه حاضر تلاش دارد الگوهای مکانی پراکنش جان­باختگان در اثر سرطان را در شهرمشهد مورد سنجش قرار دهد و نشان دهد که 1)الگوی پراکنش جان­باختگان چگونه است؟ و2)چه میزان با ویژگی­های کیفیت محیط در رابطه است؟ مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی و متغیرهای مطالعه شامل 1)ویژگی­های مرتبط با جان­باختگان (شامل:موقعیت، سن و جنسیت جان­باختگان سرطانی) و 2)ویژگی­های مرتبط با کیفیت محیط(شامل میزان آلودگی هوا و سرانه‏فضای‏سبز) است. برای این منظور پس از تدوین مدل مفهومی تحقیق، ازطریق دریافت اطلاعات مرتبط با جان­باختگان و کیفیت محیط زیست، پایگاه اطلاعات مکانی در محیط نرم‏افزار ArcGisتشکیل و در گام بعد با بهره‏گیری از مدل­های آماری کلاسیک(همبستگی و آزمون تی) و آمارفضایی(خودهمبستگی فضایی، جهت‏پراکنش و رگرسیون فضایی) اقدام به تحلیل داده‏ها شد. یافته‏ها حاکی از عدم تبعیت الگوی فضایی جان­باختگان از الگوی پراکنش‏جمعیت و تفاوت الگوی فضایی جان­باختگان برحسب جنسیت و میانگین سن آن­ها در سطح محلات بود. استفاده از مدل‌های خودهمبستگی فضایی، دوهسته‏داغ در شمال و جنوب غرب مشهد و یک هسته سرد در پیرامون حرم مطهر را نشان داد که ضرورت توجه به تفاوت­های مکانی را نشان می‏دهد. نتایج آزمون همبستگی و رگرسیون فضایی دلالت بر این ‏داشت ‏که فراوانی جان­باختگان در سطح محلات با میانگین میزان آلودگی هوا و سرانه فضای سبز رابطه دارد. بااین­حال ضرورت انجام مطالعات بیشتر در دوره­‏های زمانی متعدد، به منظور تأیید یافته‏ ها پیشنهاد می‏شود.

کلمات کلیدی