به منظور پیش‌بینی رفتار پدیده‌های مرتبط با خاک، داشتن دانش درباره جریان غیراشباع و به کارگیری مدل‌هایی که برآوردهای مطلوبی از منحنی مشخصه و هدایت هیدرولیکی خاک ارائه دهند ضروریست. به رغم کاربرد فراوان مدل کلاسیک ون‌گنوختن ـ معلم (VGM)، به طور معمول، این مدل در پیش‌بینی هدایت هیدرولیکی ضعیف عمل نموده و اصلاح برخی از پارامترهای آن لازم است. در این پژوهش، تعداد 283 خاک از بافت‌های مختلف بانک UNSODA انتخاب و در دو بخش واسنجی و صحت‌سنجی تقسیم‌ شدند و پارامترهای زودیافت آنها استخراج و دسته‌بندی گردید. سپس، با تعریف هدایت هیدرولیکی غیراشباع اصلاح شده (Ksc) به جای هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks) و تعیین محدوده‌هایی برای پارامترهای l و n، به حل رابطه هدایت هیدرولیکی ـ رطوبت این مدل با استفاده از 24600 جفت نقطه li و nj برای هر یک از خاک‌های سه کلاس اصلی بافت خاک پرداخته شد. در ادامه، مقدار l بهینه هر کلاس بافتی بر اساس مقدار کمینه خطای برآورد هدایت هیدرولیکی با استفاده از شاخص ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) انتخاب گردید و nهای ایجاد کننده کمینه خطا، به عنوان ضرایب توزیع اندازه منافذ بهینه رابطه هدایت هیدرولیکی ـ رطوبت(n̂opt) انتخاب شدند. به منظور ایجاد توابع انتقالی برآورد کننده n̂opt، در برنامه MATLAB، روش رگرسیون گام به گام با در نظر گرفتن شرط معنا داری آماری (P-value=0.05) برای متغیرهای مستقل اجرا شد و روابط جداگانه‌ای برای برآورد n̂opt در هر کلاس بافت خاک بدست آمد. پس از ایجاد روابط، به مقایسه نتایج روش پیشنهادی این پژوهش (MVGM) با مدل VGM با استفاده از شاخص‌های RMSE و ضریب کارآیی نش‌ساتکلیف (NSE) پرداخته شد. نتایج نشان داد که در هر دو بخش، ایجاد روابط و صحت‌سنجی، روش MVGM در برآورد هدایت هیدرولیکی عملکرد مطلوب‌تری داشته و دارای شاخص کارایی بالاتری برای تمامی کلاس‌های بافت خاک بوده است.

کلمات کلیدی