تصویرپردازی ازجمله فنون ابداع و انتقال معناست و یکی از قوی‌ترین قالب‌های‌ ساخت این تصاویر در قرآن، تشبیه است. باوجوداینکه برداشت معنایی از تشبیهات قرآنی سخت‌تر از خطاب‌های مطابقی ساده است، ولی مشاهده می‌شود که در قرآن از این قالب به‌وفور استفاده شده است. برای پاسخ به چرایی این امر، یعنی هدف خداوند از تصویرپردازی این تشبیهات، باید هدف نهایی نزول قرآن را در نظر گرفت؛ یعنی انسان‌سازی در همه ساحات وجود آن. ازآنجا‌که فهم این اهداف مبتنی بر فهم دقیق تشبیه به‌کاررفته و ارکان آن است، در این پژوهش ابتدا تشبیهات به‌طور دقیق تحلیل سپس اهداف آن استنباط می‌گردد؛ بر این اساس مقاله حاضر، تحقیقی بنیادی نظری و اکتشافی خواهد بود و روش تحقیق نیز توصیفی تحلیلی است. در بیان ضرورت چنین پژوهشی، علاوه بر اینکه عدم درک معانی و اهداف این آیات، مخل رسیدن به هدف هدایت‌گری قرآن است، باید در نظر داشت تاکنون با چنین نگرشی، تصویرپردازی تشبیهات قرآن مورد تحلیل قرار نگرفته‌ است. از بین ساحات سه‌گانه انسان، تشبیهات قرآنی، کنش‌های انسانی را به‌صورت مستقیم هدف قرار نداده، بلکه بینش‌ها و گرایش‌ها (باورها، خلقیات و احساسات) را مدنظر دارد؛ لذا اهداف خداوند از این تصویرپردازی‌ها را می‌توان در ایجاد، اصلاح و تکمیل این دو ساحت برشمرد.

کلمات کلیدی