هدف این مقاله مطالعۀ تجربۀ زیست کارتن خوابی بر مبنای ویژگیها، تمایزها و شرایط حاکم بر آن است. نظام اجتماعی و سازمان موجود در پاتوقهای کارتن خوابی از الگوی رشد شهری، نظام قدرت حاکم بر آن و کنشهای متقابل همگنان طردشده از متن شهر در قلمرو پاتوق متأثراست. این پژوهش به روش کیفی و مبتنی بر تکنیک تحلیل مضمون انجام شده است. به این منظور، مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با سی و دو کارتن خواب در شش پاتوق کارتن خوابی (مبتنی بر نمونه گیری هدفمند) صورت گرفته و داده های حاصل با استفاده از نرم افزار مکس کیو دی مورد تحلیل قرار گرفته است.یافته ها نشان می دهد پاتوق های کارتن خوابی قلمروهایی معیشت محور، برخوردار از نظام عرفی تقسیم کار با درجاتی از روحیۀ جمعگرایانه هستند که ترکیبی از احساس نیاز به همبستگی اجتماعی، عواطف فردی، حمایت، تسکین آلام و درمجموع هویت بخش را برای ساکنان به همراه دارد. نظام اجتماعی پاتوق«پیشکسوت سالار»و تا حد زیادی مبتنی بر امکان اعمال قدرت فیزیکی و کنترل جریانِ مواد مخدر در آن است. حدود قابل توجهی از آزادی عمل در حوزه کنشهای فردی که با معیارهای رسمی میتوان آنها را صورتهایی از نابهنجاری به حساب آورد، در پیوند با تأمین حداقلی ازهرآنچه تداوم حیات را برای کارتن خواب ممکن میسازد، نوعی جاذبۀ مضاعف را برای این قلمروها به همراه دارد. درمجموع میتوان از منظری درون نگرانه، پاتوق را به عنوان یک اجتماع محلی غیررسمی و برخوردار از پویایی و نه صرفا ً تجمعی از افراد منحرف و نابهنجار، به حساب آورد.

کلمات کلیدی