عرصه‎های منابع‎طبیعی به‌عنوان بستر حیات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‎باشند. جلوگیری از فرسایش و تخریب عرصه‌های موجود برای توسعه پایدار امری ضروری است. احیاء و اصلاح مناطق بیابانی برای کنترل فرسایش خاک یکی از وظایفی است که به‎عهده سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گذاشته شده است. پوشش گیاهی ایجاد شده در عرصه‎های احیایی مذکور بوسیله عوامل مختلف خسارت‎زای زنده مورد تهدید قرار می‎گیرند. لذا، پایش آفات و بیماری‌های گیاهی بر اساس شناسایی، پیش‏آگاهی و کنترل به ‌منظور دستیابی به محیط زیستی سالم و جلوگیری از خسارت شدید آنها و نیز کاهش هزینه‌های ناشی از کنترل اهمیت فراوانی پیدا کرده است. اطلاعات حاصل از پایش آفات و بیماری‌ها برای برنامه‌ریزی اهداف مختلفی از جمله شناسایی، زمان ظهور، شدت جمعیت، میزان خسارت آفت، جلوگیری از شیوع، تعیین زمان مبارزه و در نتیجه ایجاد یک عرصه سالم مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این مطالعه به‌منظور بررسی وضعیت آفات و بیماری‌ها درجنگل‌های دست کاشت مناطق بیابانی شهرستان ششتمد از استان خراسان رضوی طی سال‌های ۱۴۰1 -1400 انجام شد. بر همین اساس برای دستیابی به کلیه آفات در عرصه‌های بیابانی منطقه مورد مطالعه طرح با توجه به تنوع شرایط محیطی و گسترش عرصه به بیش از 7000 هکتار چهار منطقه هر کدام به وسعت حداقل یک هکتار جهت بررسی و نمونه‌برداری تعیین گردید. نمونه‌های جمع‌آوری شده در این پژوهش شامل: شپشک سفید تاغ( Acanthococcus abaii)، پسیل تاغ (Caillardia spp.)، ملخ کوهان دار (Dericorys albidala)، موریانه (Psammotermes sp.)، موش مرینوس (Meriones sp.)، پروانه بذر خوار تاغ (Proceratia caesariella) و سرخرطومی تاغ (Chromosomus fischeri) بوده که از میان آفات اشاره شده، چهار آفت بعنوان مهمترین عامل خسارت‌زا تشخیص داده شدند. بطوریکه، ملخ کوهاندار تاغ با شدت خسارت بسیار بالا، پسیل و شپشک خسارت متوسط و موریانه با خسارت کم و سایر آفات با درجه خسارت‌زایی ناچیز اثرات زیادی بر درختچه‌های تاغ، سلامت، زادآوری، جوانه زنی آنها خواهد داشت. لذا، پایش مستمر عرصه‌های احیایی باعث پیش‌گیری از طغیان آفات و بیماری‌ها خواهد شد.

کلمات کلیدی