شکل گیری انجمن های علمی در هر جامعه ای خود نشانگر نوعی از مسئولیت اجتماعی عالمان آن جامعه است. گردهم آمدن اعضاء یک قلمرو معرفتی به منظور شکل دادن اجتماعی علمی جهت هم اندیشی در خصوص ارتقاء رشته و کارکردهای آن را شاید بتوان اصلی ترین کارکرد هر انجمن علمی دانست. انجمن مطالعات برنامه درسی ایران نیز در طی بیش از دو دهه عمر خود تلاش های متنوعی در راستای رسالت خود انجام داده است. هیئت مدیره نهم، تدوین برنامه راهبردی انجمن را به منظور ادامه هدفمند این مسیر همراه با داشتن چشم اندازی بلند مدت در دستور کار خود قرار داد. در گام نخست چارچوب مدیریت عملکرد انجمن مطالعات برنامه درسی ایران مبتنی بر بررسی برنامه راهبردی موجود، گزارش عملکرد هیئت مدیره هشتم، برنامه های نامزدهای انتخابات نهم و چارچوب ارزیابی عملکرد انجمن های علمی تدوین شد. مسئولیت اجتماعی، مرجعیت علمی و کنشگری در اشتغال دانش آموختگان به عنوان اهداف راهبردی در این چارچوب برگزیده شدند. مسئولیت اجتماعی، اصطلاحی محصول قرن بیستم و اوایل دهه 1950 است و اینکه دقیقا مسئولیت اجتماعی چیست، هنوز مورد مناقشه است، اما وجه اشتراک تعاریف مختلف این است که به موجب آن سازمان ها به طور داوطلبانه تصمیم می گیرند تا به ایجاد جامعه ای بهتر کمک کنند. بر این اساس شناسایی نیازها و انتظارات جامعه نقطه عزیمت مسئولیت اجتماعی انجمن است. یکی از ظرفیت هایی که طی همه سال های حیات انجمن از آن استفاده بهینه نشده است دامنه اثرگذاری انجمن در جامعه است. جفایی که در طی این سال به رشته و ظرفیت های آن شده است محدود و محصور کردن عرصه اثرگذاری آن به نظام آموزش و پرورش کشور بوده است. آیا تمرکز صرف بر نیازهای آموزش و پرورش کشور به معنای به بند درآوردن ظرفیت ها دانش برنامه درسی و پتانسیل های دانش آموختگان و کنشگران این رشته در راستای مسئولیت اجتماعی نیست؟ این جفا بطور سنتی ریشه در نوع نگاه به رشته در ایران دارد. رشته برنامه درسی به شکل محض یک قلمرو معرفتی بشر است اما پاسخگو نمودن آن نسبت به نیازهای جامعه نمی تواند به این شکل محض انجام شود. برنامه درسی در پیوند با حوزهای اجرایی نظیر آموزش و پرورش عمومی، آموزش عالی، پزشکی، فنی و حرفه ای و صنعت؛ و حوزه هایی محتوایی نظیر علوم، ریاضی و مطالعات اجتماعی است که رمق رویارویی با مسائل را می یابد. بر این اساس توجه به مسائل حیطه های گوناگون و رفتن به عرصه های جدید، نه تنها مهاجرت از سرزمین مادری محسوب نمی شود بلکه نشانگر مسئولیت اجتماعی رشته نسبت به نیازها و مسائل متنوعی است که در محیط وجود دارد. یکی دیگر از ظرفیت های فروگذاره انجمن در راستای مسئولیت اجتماعی، عرصه آموزش است. برنامه درسی و آموزش رایج ترین نام برای این رشته در سرتاسر دنیاست. نادیده گرفتن آموزش از عنوان و کارکردهای انجمن موجب محروم شدن از ورود به عرصه اجرای برنامه درسی یعنی آموزش و تدریس و فرایندهای یاددهی و یادگیری شده است. این غفلت همچنین مانع از ورود موثر انجمن به عرصه های موضوعی نظیر آموزش ریاضی، علوم، زبان فارسی، زبان انگلیسی و نظایر آن شده است. نکته مهم دیگر این که دیدن مساله و درد نقطه عزیمت مسئولیت اجتماعی است نه نقطه فرجام. بجای درد را دیدن و با فریاد آن را نشان دادن برداشتن گام کوچک اما موثر در تسکین آن در کوتاه مدت و حل آن در بلند مدت بیانگر مسئولیت اجتماعی ماست. برج عاج نشینی و پلیه تنی با مسئولیت اجتماعی سنخیتی ندارد، چرا که مسئولیت اجتماعی در انزوا تحقق پیدا نمی کند و لازمه آن تعامل و گفت و گو است . تعامل با دانشگاه ها، تعامل مدارس، تعامل با سازمان ها و تعامل با جامعه اصلی ترین توانمندسازها در این زمینه هستند که در چارچوب مدیریت عملکرد انجمن نیز بدان توجه شده است.

کلمات کلیدی