در قرآن کریم، دلیل آمدن انسان به این جهان دستیابی به عالی­‌ترین شکل عملکرد ذکر شده است: «الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً» (ملک/ 2). به طور قطع از ابتدای خلقت انسان تاکنون، برگزیدگانی آمده‌­اند که این هدف را به فعلیت رسانیده باشند. از این افراد در آیات قرآن با عنوان نبیّین، صدّیقین، شهدا و صالحین یاد شده است. پژوهش حاضر در پی آن است که با به‌­کارگیری روش توصیفی _ تحلیلی روشن سازد که قرآن کریم در مجموعۀ آیات خود، دقیقاً چه معنایی برای این چهار گروه تبیین کرده است؟ برای این منظور پس از اثبات اینکه ایشان برترین و کامل­ترین انسان­‌ها هستند، ابتدا مفهوم هریک به شیوۀ تفسیر موضوعی در آیات روشن شده، سپس برای رفع تداخل مفهومی برخی با یکدیگر و روشن ساختن وجه تمایز هرکدام، با نگاه به سیر تاریخ بشر از ابتدا تاکنون و توجه به مؤیدات روایی، به شکل دقیق، مصداق هریک از ایشان آشکار خواهد شد. نتیجۀ پژوهش نشان می‌­دهد که نبیّین، صدّیقین و شهدا هریک مصادیق بارز و مشخصی در طول تاریخ داشته‌­اند و مصادیق حقیقی صالحین در عصر غیبت تا زمان ظهور منجی موعود(ع) خواهند بود.

کلمات کلیدی