در این مقاله با بازخوانی اخبار مناسبت‌های اسلامیِ روزنامه‌های صد سال گذشته‌ی تهران (با محوریت روزنامه اطلاعات)، آئین‌های دینیِ بازنمایی شده مورد تمام‌شماری قرار گرفته و در دو دسته شادمانه و سوگوارانه تقسیم شده‌اند. تلاش شده است تا با رویکردی کمّی، سیر تحولات آن‌ها در قرن اخیر، از لحاظ فراوانی و ارزش خبری نشان داده شود. براین اساس بیان گردیده است که در دهه‌های اولیه، دین‌ورزیِ ارائه شده در روزنامه، کفه‌ی شادمانه‌‌ی سنگین‌تری دارد و بیشتر بر محوریت «اعیاد» می‌چرخد؛ در جنبه‎ی سوگ نیز اکثرِ آئین‌ها بر شهادت و مصیبت «پنج‌تن اهل بیت» متمرکز است و از تنوع پایینی برخوردار است. این شکاف میان آئین‌های شادمانه و سوگوارانه در سال‌های میانه‌ی سده (منطبق با دوران انقلاب)، با رشد بازنمایی مناسک سوگ‌محور به حداقل می‌رسد. در نیمه دوم سده (منطبق با دوران جمهوری اسلامی) همراه با افزایش شدید فراوانی اخبار مناسبتی و متکثر شدن موضوعات آن به طور کلی، آئین‌‍‌های سوگوارانه رشد بسیار زیادی پیدا کرده، متنوع‌تر شده و در دهه‌ پایانی بر فضای دینداری غلبه کامل پیدا می‌کنند. در حالی که در دو دهه‌ی پایانیِ قرن، اخبار شادمانه دچار افول می‌شود. از جنبه‌ی شادمانه نیز در این دوران با رشد شدید میلادها، عید محوری به «میلادمحوری» تغییر حالت داده و بازنمایی میلاد اشخاص «غیرمعصوم» پررنگ می‌شود. به طور خلاصه، می‌توان گفت دین‌ورزیِ بازنمایی شده در روزنامه‌های سده، با حالت «شادمانه و عیدمحور» آغاز شده و در پایان قرن شکل «سوگوارانه و شخص محور» به خود می‌گیرد.

کلمات کلیدی