این پژوهش به منظور بررسی تنوع مکانی کارایی مصرف آب، نیتروژن، فسفر و پتاسیم‌ در گیاه سیب‌زمینی در مناطق مختلف ایران اجرا شد. برای این منظور، استان‌ها و شهرستان های با بیش از هشتاد درصد تولید سیب زمینی در کشور طی سال های 99-1390، تعیین و در هر استان، شهرستان‌های دارای بیش از 80 درصد تولید، انتخاب و شاخص های کارایی مصرف نیتروژن، فسفر، پتاسیم و آب و ضرایب همبستگی بین آنها محاسبه شد. رابطه بین عملکرد، پارامترهای اقلیمی با میزان آب، نیتروژن، فسفر و پتاسیم نیز تعیین شد. نتایج نشان داد که بیشترین کارایی مصرف نیتروژن، فسفر و آب به ترتیب با 01/159 کیلوگرم غده بر کیلوگرم نیتروژن، 30/177کیلوگرم غده بر کیلوگرم فسفر و 15/7 کیلوگرم غده بر مترمکعب آب در استان اردبیل و بیشترین کارایی مصرف پتاسیم معادل 27/628 کیلوگرم غده بر کیلوگرم پتاسیم در استان کرمان مشاهده شد. کارایی مصرف نیتروژن و آب بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با یکدیگر داشتند. بررسی رگرسیون بین عملکرد با متغیرهای اقلیمی و زراعی نشان داد که افزایش مصرف نیتروژن و فسفر به ترتیب بیشترین ‌تأثیر را بر بهبود عملکرد غده داشتند، در حالی که دما کمترین ‌تأثیر را نشان داد. افزایش پتاسیم نیز ‌تأثیر منفی بر عملکرد غده نشان داد. با توجه به همبستگی معنی دار بین کارایی مصرف منابع و ‌تأثیرگذاری مستقیم آن بر عملکرد غده، به نظر ‌می‌رسد که بهبود مدیریت کارایی مصرف منابع در سیستم های زراعی می تواند ‌تأثیر زیادی بر افزایش عملکرد و به تبع آن کاهش تلفات منابع داشته باشد.

کلمات کلیدی