تجارب چندساله اخیر ایران نشان می‌دهد که تکیه اقتصاد به درآمد حاصل از فروش نفت خام، بی‌ثباتی درآمد صادراتی را به‌دنبال دارد.زعفران یکی از اقلام مهم صادراتی بخش کشاورزی و گیاهان دارویی است که در سال‌های اخیر علی‌رغم افزایش سطح زیرکشت و تولید ، صادرات هم‌پای آن رشد نداشته است. استان خراسان‌رضوی یکی از استان‌های پیش‌رو در تولید و تجارت این محصول به‌حساب می‌آید. این مطالعه بر آن است تا ضمن ارائه شاخص چندبعدی توسعه صادرات به بررسی عامل های مؤثر بر این شاخص در مورد محصول زعفران در خراسان رضوی و کشورهای طرف تجارت آن در دوره زمانی 2020- 2011 بپردازد. آمار و اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه از 24 شرکت صادرکننده فعال در این حوزه در استان خراسان رضوی و 14 شرکت صادرکننده در کشورهای آلمان، ایتالیا، هند و چین جمع آوری گردید. به منظور بررسی شبکه تجارت خارجی زعفران و عوامل مؤثر بر شاخص توسعه صادرات از الگوی پانل سه بعدی استفاده گردید. اندازه گیری شاخص توسعه صادرات با استفاده از زیرشاخص های عملکرد صادرات، مدیریت صادرات و راهبرد صادراتی انجام گردید. نتایج نشان داد که سابقه فعالیتی شرکت، اندازه شرکت، استراتژی های بازاریابی، استانداردهای صادراتی، هزینه های تحقیق و توسعه، شاخص سیاست حمایتی دولت، دیپلماسی خارجی دولت، ارزش تولیدات داخلی، توسعه برند و آمیخته های بازاریابی از عوامل اثر گذار بر شاخص توسعه صادرات گیاهان دارویی می باشد.

کلمات کلیدی