هدف: مایکوریزا علاوه بر بهبود رشد ریشه و افزایش جذب عناصر غذایی توسط گیاهان بر میزان فراهمی و اشکال مختلف فلزات سنگین در خاک تأثیرگذار می‌باشند. در این مطالعه به بررسی تأثیر دو گونه مایکوریزا بر جزءبندی عنصر کادمیم و هم‌چنین جذب این عنصر توسط گیاه شبدر ایرانی پرداخته شد. روش پژوهش: این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌روش فاکتوریل با سه تکرار با سه سطح مایکوریزا و دو سطح کادمیم در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 اجرا شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که کادمیم باعث افزایش 7/8 و کاهش 5/31 درصدی مقدار کلونیزاسیون دو گونه فانلی‌فورمیس‌موسه‌آ و رایزوفاگوس اینترارایسز شد. کادمیم باعث کاهش 7/28 درصدی وزن خشک اندام هوایی شد. حضور فانلی‌فورمیس‌موسه‌آ باعث کاهش معنی­دار (05/0P≤) و 1/55 درصدی غلظت کادمیم در اندام هوایی گیاه شبدر و افزایش 23/1 برابری غلظت این فلز در ریشه گیاه شد. شکل کربناتی کادمیم دارای بیش‌ترین مقدار این فلز در خاک شاهد (08/1 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و آلوده (19/4 میلی‌گرم بر کیلوگرم) بود. مایکوریزایی شدن گیاه در خاک شاهد تأثیر معنی­دار (05/0P≤) بر غلظت اشکال مختلف کادمیم نداشت. نتیجه‌گیری: با توجه به افزایش 70 (فانلی‌فورمیس‌موسه‌آ) و 63 (رایزوفاگوس اینترارایسز) درصدی وزن خشک گیاه در خاک آلوده و در حضور مایکوریزا، و هم‌چنین قیمت پایین مایه تلقیح این قارچ‌ها (کیلویی 80000 ریال در زمان خرید)، استفاده از این میکروارگانیسم می‌تواند یک راه‌کار مناسب جهت کاربرد در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین در شرایط گلخانه‌ای باشد.

کلمات کلیدی