مسئلة موردبررسی این مقاله، بازخوانی تحول شعر و شخـصیت سـنایی اسـت . ایـن تحقیق با تمرکزبرتحلیل محتوای قصاید سنایی و بررسی سیرتاریخی و ممدوحان آنها مسیر تحول سنایی را بررسی می کند. مقاله نشان میدهد که برخلاف آنچـه عموماً پنداشته میشود علت ترک غزنه، نه تحول روحی شاعربه سـوی زهـد بلکـه شکست او در یافتن ممدوحانی است که نیازهای مادی او را تـأمین کننـد . او غزنـه را در جستجوی ممدوحان مناسب ترک کرد و از آنجا کـه در آن زمـان، چنـدان شاعر مشهوری نبود و مهـاجرت شـاعران دیگـر بـه شـهرهای دور از خراسـان هـم چندان موفقیتآمیز نبود، تصمیم گرفت در خراسان بماند . منتها اقتضای ممدوحان تازه، تغییر در ساختار بلاغی و مضمونی قصاید بود و از این جا نقش سنایی بهعنوان طراح بوطیقای قصیدة مدحی- انـدرزی آغـاز شـد. شخـصیت شـاعری سـنایی در حوزة قصاید با شخصیت شاعری او در حوزه غزل، متفاوت است اما جمع بین ایـن دو شخصیت را باید در مثنوی های او سراغ گرفت. بـدین ترتیـب نقـش سـنایی در تحول شعر فارسی بیشتر از آن کـه دارای بعـد ایـدئولوژیک باشـد، بعـد رتوریـک دارد. او بیش از عارفی، در شاعری مقام شامخی دارد. واژههای کلیدی: سنایی غزنوی، قصیده فارسی، تحول شخصیت.

کلمات کلیدی