Hymenocrater یک جنس کوچک از تیره نعناعیان با 12 گونه است که عمدتا در جنوب غرب آسیا پراکنده اند. تعداد 9 گونه از این جنس در ایران پراکنش دارند که از بین آنها، 6 گونه (H. bituminosus،H. calycinus، H. elegans، H. oxyodontus، H. platystegius و H. sessilifolius) در استان های خراسان (خراسان شمالی، رضوی و جنوبی) گزارش شده اند. دو گونه H. bituminosus و H. calycinus دارای صفات مشابه زیادی هستند و تنها بر اساس رنگ دندانه های کاسه گل از هم تفکیک می شوند که در H. bituminosus به رنگ سبز و در H. calycinus به رنگ بنفش تا ارغوانی است. براساس فلورا ایرانیکا و فلور ایران، H. calycinus در نیمه شرقی و جنوبی ایران و جنوب ترکمنستان پراکنش دارد و H. bituminosus در ارمنستان، ترکیه، نوار شمالی ایران و جنوب ترکمنستان رویش دارد. در بررسی های میدانی و هرباریومی (هرباریوم های IRAN، FUMH، TUH و MPH) پژوهش حاضر که در سال های 1399 تا 1402 انجام شد در بین جمعیت های گونه H. calycinus افرادی با دندانه-های کاسه گل سبز با رگه هایی بنفش رنگ مشاهده شد. همچنین، مطالعه ما نشان داد که تمامی نمونه های موجود در خراسان که با نام H. bituminosus شناسایی شده اند دارای دندانه کاسه به رنگ سبز با رگه های بنفش هستند. از آنجاییکه دندانه های کاسه گل در H. bituminosus سبز رنگ و فاقد رگه های بنفش است و تمام نمونه های خراسان دندانه های کاسه گل سبز با رگه های بنفش دارند و لذا برخلاف آنچه در فلور ایران و ایرانیکا ذکر شده است، گونه H. bituminosus احتمالا در خراسان پراکنش ندارد و حد نهایی گسترش گونه H. bituminosus غرب تا نیمه میانی ایران (غرب استان سمنان) می باشد و همه گونه های خراسان که تا به حال با نامH. bituminosus شناسایی شده اند، H. calycinus هستند. فرضیه عدم حضور گونه H. bituminosus در خراسان توسط مطالعات مولکولی مقدماتی ما نیز تایید می شود.

کلمات کلیدی