عنوان : ( تبیین مبتداسازی غیرضمیرگذار فارسی بر پایه دستور گفتمانی نقشی )
نویسندگان: محسن طاهری , علی علیزاده , حامد مولایی کوهبنانی ,چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین ترتیب سازهای جملات حاوی عناصر مبتدا شده در فرآیند مبتداسازی غیرضمیرگذار در زبان فارسی بر اساس دستور گفتمانی نقشی است. از آنجا که این دستور قائل به مفاهیمی نظیر حرکت نیست، به دنبال تبیین پایه زایشی این فرآیند نیز خواهیم بود. لذا در پژوهش حاضر و به جهت نیل به اهداف فوق، نحوه نگاشت عناصر زبانی جملات حاوی عناصر مبتداسازیشده غیرضمیرگذار فارسی در قالبهای ساختواژی-نحوی در چهار جایگاه مطلق: ابتدایی، ثانویه، میانی و پایانی و بینهایت جایگاه نسبی معرفیشده در دستور گفتمانی نقشی مدنظر قرار گرفت و بر اساس سازوکارهای تعیین ترتیب سازهای دستور گفتمانی نقشی مورد تحلیل واقع گردید. روش انجام کار بهصورت توصیفی- تحلیلی است و دادهها برگرفته از نمونههای منتخب از گفتار و متون نوشتاری فارسی است که پس از معرفی سازوکارهای دستور گفتمانی نقشی، بر اساس اصول این نظریه مورد تحلیل قرار گرفتهاند. روش تعیین ترتیب سازهای به کار گرفتهشده در پژوهش حاضر، روش پویای رویکرد دستور گفتمانی نقشی است که با الهام از روش تعیین ترتیب سازهای گرین برگ گرفتهشده و در آن به جای سه مقوله فاعل، مفعول و فعل، به ترتیب مفاهیم اثرگذار، اثرپذیر و محمول، ترتیب سازهای زبانهای دنیا را تعیین مینمایند. نتایج حاکی است از آنجا که در ساخت نشانداری چون مبتداسازی غیرضمیرگذار، با عنایت به نیت ارتباطی سخنگو، عناصر مختلفی شامل عناصر موضوعی و غیر موضوعی و حتی محمول میتوانند سازه مبتدا واقع گردند و از طرف دیگر، با توجه به اینکه بر اساس اصول این دستور، سازه تأکیدی در سطح بینافردی در اولویت ورود به قالبهای ساختواژی- نحوی قرار میگیرد، لذا فرآیند مبتداسازی غیرضمیرگذار حاصل حرکت نبوده بلکه عنصر مبتدا شده بهصورت پایه زایشی در همان جایگاه اصلی خود تولید میشود. نتایج همچنین نشان میدهد که دستور گفتمانی نقشی با مراجعه به اصول سهگانه تصویرگونگی، تمامیت دامنه و ثبات نقشی در تعیین آرایش سازهای جملات حاوی عناصر مبتداسازی شده فارسی روشی مناسب و کارآمد در تعیین ترتیب سازهای این فرایند است.
کلمات کلیدی
دستور گفتمانی نقشی مبتداسازی غیرضمیرگذار ساخت اطلاعی زبان فارسی تأکید@article{paperid:1096094,
author = {طاهری, محسن and علیزاده, علی and حامد مولایی کوهبنانی},
title = {تبیین مبتداسازی غیرضمیرگذار فارسی بر پایه دستور گفتمانی نقشی},
journal = {دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران},
year = {2023},
volume = {14},
number = {1},
month = {September},
issn = {1026-2288},
pages = {106--133},
numpages = {27},
keywords = {دستور گفتمانی نقشی مبتداسازی غیرضمیرگذار ساخت اطلاعی زبان فارسی تأکید},
}
%0 Journal Article
%T تبیین مبتداسازی غیرضمیرگذار فارسی بر پایه دستور گفتمانی نقشی
%A طاهری, محسن
%A علیزاده, علی
%A حامد مولایی کوهبنانی
%J دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
%@ 1026-2288
%D 2023