الگوهای بزرگ­مقیاس اتمسفری با توجه به سیستمی بودن اقلیم کره زمین، به عنوان یکی از مهم­ترین عوامل مؤثر بر اقلیم مناطق مختلف جهان تلقی می­شوند. این مسأله، اهمیت تحقیق بر روی فرآیندهای بزرگ­مقیاس و تأثیرات آنها بر مناطق دورتر از یک منطقه معین را نشان می­دهد. در این پژوهش، ارتباط بین شاخص­های پیوند از دور نیمکره شمالی با تغییرات تبخیرتعرق[1] ایستگاه­های سینوپتیک جنوب حوضه آبریز رودخانه ارس طی دوره آماری 26 ساله (2017-1992) بررسی گردید. برای ارزیابی همگنی و توالی داده­ها از آزمون توالی استفاده شد. برای بررسی ارتباط بین این الگوها و تغییرات متغیر مورد مطالعه از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. بالاترین ضریب همبستگی معنادار بین ET ایستگاه­ها و برخی از الگوها در حالت بدون تأخیر، با تأخیر زمانی 1، 2 و 3 ماهه به دست آمد که از نظر شدت ضعیف هستند. در حالی که در فصول مختلف، بیشترین ضرایب همبستگی معنی­دار از متوسط تا خیلی قوی مشاهده شد که در اهر در فصول زمستان، بهار و پاییز به ترتیب با شاخص­های SCA[2]،EA[3] ، [4]NAO و EA به مقدار *79/0، **53/0-، **49/0- و *43/0-، در اردبیل در بهار با شاخص SCA و تابستان و پاییز باPOL[5] به مقدار **53/0-، **44/0 و **56/0- و [6] در پارس­آباد در پاییز با EP/NP به مقدار *46/0 محاسبه گردید. بین فازهای EA، EA/WR[7] و EP/NP، فاز مثبت SCA و فاز منفی PNA[8] با نمرات Z برخی از ایستگاه­ها همبستگی معنی­دار با شدت ضعیف تا متوسط در سطح اطمینان 95/0 و بیشتر ملاحظه شد. نتایج حاصل از مدل رگرسیونی پس­رونده، علاوه بر معرفی مؤثرترین شاخص­ها در مدل­بندی ET ایستگاه­ها نشان داد که هیچ یک از آنها، توان تببین بالای این متغیر در حوضه ارس را ندارند.

کلمات کلیدی