به منظور ارزیابی زراعی –بوم شناختی اراضیکشاورزی شهرستان آ‌ق‌قلا در استان گلستان جهت کشت گندم دیم، از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) ) استفاده شد. بدین منظور لایه های محیطی منطقه مورد بررسی، جمع آوری و نقشه های موضوعی مورد نیاز تهیه شد، که شامل 17 نقشه از جمله نقشه شیب، ارتفاع از سطح دریا، بارش، دمای بیشینه، دمای کمینه، دمای متوسط و برخی عناصر پرمصرف و کم مصرف خاک می باشد. جهت استخراج وزن های متغیر های محیطی مورد مطالعه از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) کمک گرفته شد. سپس لایه هایرقومیعواملمحیطیدرمحیط GISروی‌هم گذاری و تلفیق شدند. در ادامه انطباق لایه ی نهایی با نیازهای بوم شناختی گیاه مورد نظر صورت گرفت و در نهایت پهنه بندی اراضی در چهار طبقه برای کشت گندم دیم انجام شد. نتایج نشان داد که به ترتیب 7/13 درصد و 8/25 درصد اراضی کشاورزی این شهرستان برای کشت گندم بسیارمستعد و مستعد هستند. مقدار بارش در این پهنه ها کافی، حدود400میلی متر و بیشتر از آن بود و همچنین از نظر حاصلخیزی خاک در سطح مطلوبی قرار داشتند. این مناطق مستعد در قسمت جنوبی شهرستان مشاهده شدند. اراضی نیمه مستعد و غیر مستعد نیز از مرکز تا شمال محدوده زراعی شهرستان قرار گرفته اند. از عوامل محدود کننده کشت گندم در این مناطق، میزان اندک بارش، نامناسب بودن برخی متغیر های خاک (pH و شوری بالا، بافت نامناسب، پتاسیم و کلسیم بالا، فسفر، آهن، و ماده آلی پایین) و شیب بالا می باشد.

کلمات کلیدی