به‌منظور بررسی تأثیر احتمالی تاریخ کاشت بر ضرایب تخصیص ماده خشک در ارقام گندم (کوهدشت، زاگرس، تجن)، آزمایشی با 5 تاریخ کاشت (8 دی، 10 بهمن، 11 اسفند، 8 فروردین، 12 اردیبهشت) در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. به‌منظور تعیین ضرایب تخصیص، ماده خشک اندام گیاهی در 10 مرحله از مراحل فنولوژیک گیاه، به تفکیک اندام (برگ، ساقه و اندام زایشی) اندازه‏گیری شد و با رسم روند تغییرات تخصیص ماده خشک هر اندام در برابر باقی‌مانده ماده خشک تولید شده، نقاط عطف فنولوژیک تغییرات ضرایب تخصیص مشخص و با رسم خطوط رگرسیون با شیب مختلف، میزان اختصاص ماده خشک به هر اندام مشخص گردید. نتایج نشان داد که مراحل سبزشدن تا آبستنی، آبستنی تا گرده‏افشانی و گرده‏افشانی تا رسیدگی سه مرحله متمایز در روند تغییرات ضرایب توزیع ماده خشک بودند که تحت‌تأثیر تاریخ کاشت قرار نگرفتند، اما مقدار ضرایب طی سه فاز مختلف تغییراتی نشان دادند. ضرایب در برگ در فاز اول با یک روند نزولی 54/0-3/0، در فاز دوم بین 26/0-17/0 و در فاز سوم بین 046/0-019/0 قرار داشتند. ضرایب تخصیص به سنبله با روند افزایشی طی فاز اول 071/0-0/0، در فاز دوم بین 024/0-013/0 و در فاز سوم بین 5/0-28/0 قرار داشتند. در ساقه این ضرایب بین 57/0-36/0 نوسان داشتند. نتایج نشان داد که اثر عوامل محیطی (به‌ویژه دما و طول روز) در جریان کمی‏سازی عملکرد گندم با استفاده از ضرایب تخصیص باید مدنظر قرار گیرد.

کلمات کلیدی