بنابر گزارش‌‌های متناقض محققان، پنجه‎ها ممکن است بر روی عملکرد گندم تأَثیر مثبت یا منفی داشته باشند، لذا این آزمایش به‎منظور بررسی نقش پنجه‏ها بر عملکرد گندم در دو فاصله ردیف کاشت 5/12 و 25 سانتی‎متر و چهار تراکم‎ 125، 250، 375 و 500 بوته در مترمربع در شرایط کشت دیم و خاک شور در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در منطقه انبارالوم در سال زراعی 1387-1388 انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش فاصله ردیف تأثیری بر تعداد سنبله بارور در متر مربع نداشت، ولی با افزایش فاصله ردیف مجموع ماده خشک و عملکرد دانه و عملکرد ساقه‎های اصلی در هکتار (حدود 200 کیلوگرم) افزایش یافت. افزایش تراکم سبب افزایش تعداد سنبله بارور در مترمربع، مجموع ماده خشک و عملکرد در هکتار شد. همچنین عملکرد ساقه‎های اصلی در تراکم 375 بوته حدود 120 درصد بیش از عملکرد در تراکم 125 بوته در مترمربع بود و تراکم بیشتر تأثیر معنی‎داری بر آن نداشت، برعکس، عملکرد پنجه‎ها و شاخص برداشت ساقه‎های اصلی با افزایش تراکم کاهش یافت. برهمکنش فاصله ردیف و تراکم بر تعداد پنجه در مترمربع، درصد پنجه‎های بارور، سهم ماده خشک تولید شده توسط پنجه‎ها و ساقه‎های اصلی نشان داد که بیشترین اختلاف بین دو فاصله ردیف در تراکم 250 بوته در مترمربع وجود داشت و با افزایش تراکم اختلاف بین دو فاصله ردیف کاهش یافت، اما اختلاف شاخص برداشت پنجه‎ها در بین دو فاصله ردیف در تراکم 125 بوته در مترمربع بیشتر بود. در مجموع نتاج نشان داد که پنجه‎ها بر عملکرد دانه‌ی گندم در شرایط این آزمایش تأثیر منفی دارند، لذا اتکا به تولید پنجه‎ها در این شرایط اشتباه و سبب عدم استفاده‌ی بهینه از منابع، به‎ویژه رطوبت خواهد شد. در نتیجه برای جلوگیری از این هدر رفت منابع، افزایش تراکم تعداد بوته در واحد سطح تا 375 بوته در مترمربع و استفاده از فاصله ردیف 25 سانتی‎متر، سبب کاهش سهم ماده خشک تولید شده توسط پنجه‎ها شده و در نتیجه حداقل تلفات رطوبت از طریق پنجه‎ها اتفاق خواهد افتاد و در مقابل رطوبت بیشتری در اختیار ساقه‎های اصلی قرار گرفته و حداکثر بهروری و حداکثر عملکرد دانه حاصل می‎شود.

کلمات کلیدی