نخستین گام در کمیسازی فنولوژی، برآورد دقیق پارامترهای تأثیرگذار بر فنولوژی گیاه است که این پارامترها بهطور عمده در ارتباط با دما و فتوپریود میباشد. برای بررسی نحوه واکنش گندم رقم زاگرس به دما و طول روز آزمایشی با 7 تاریخ کاشت در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. به منظور کمیکردن واکنش سرعت ساقهروی گندم نسبت به دما و طول روز و برآورد پارامترهای مؤثر برآن از 8 تابع دمایی شامل تابع مسطح، تابع لجستیک، تابع دندانمانند، تابع دو تکهای، تابع منحنی، تابع درجه دوم، تابع درجه سوم و تابع بتا در ترکیب با 3 تابع طول روز شامل توابع درجه دوم، نمایی منفی و دوتکهای 24 مدل برای توصیف تغییرات سرعت ساقهروی در مقابل دما و طول روز استفاده شد. برای انتخاب مدل برتر از میان مدلهای مختلف از جذر میانگین مربعات خطا (RMSE (ضریب تبیین ( R 2 ) و ضرایب رگرسیون (a و b (بین تعداد روز از سبزشدن تا ساقهروی مشاهده شده در برابر تعدا روز از سبزشدن تا ساقهروی پیشبینی شده استفاده شد. همچنین از دادههای به دست آمده از یک آزمایش مستقل برای ارزیابی مستقل مدل استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بهترین مدل برای توصیف سرعت رابطه سرعت ساقهرفتن رقم زاگرس مدل درجه دوم– درجه دوم است. براساس این مدل مقدار دمای پایه گندم برای ورود به فاز زایشی 7/06 درجه سانتیگراد بود. مقدار طول روز بحرانی و ضریب حساسیت به طول روز بهترتیب 14/19 و 0/02ساعت برآورد شد. بررسی اثرات دما و طول روز بر مرحله ساقهروی (مرحله گذر از فاز رویشی به زایشی) نشان داد که واکنش این رقم به طول روز از نوع روز بلند اختیاری است. همچنین با استفاده از مدل برتر درجه دوم– درجه دوم، تعداد روز بیولوژیک موردنیاز از سبزشدن تا ساقهروی و سبزشدن تا رسیدگی فیزیولوژیک بهترتیب 13/67 و 66/93 روز بیولوژیک برآورد شد.

کلمات کلیدی