11شیوخ، موسوینشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار/جلد33شماره1/ بهار1412 شبیهسازیمراحل فنولوژیکی گندمآبیرقم مهرگان تحتتنشخشکیدر شرایط تغییر اقلیم سعید شیوخی سوغانلو1، سید محمد موسوی بایگی*1، بنیامین ترابی2، محمود رائینی3 تاریخ دریافت:3/21/2011تاریخ پذیرش:21/3/2012 2-بهترتیب دانشجوی دکتری و استاد هواشناسی کشاورزی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی 1-دانشیار گروه زراعت، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 3-استاد هواشناسی کشاورزی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علومکشاورزی و منابع طبیعی ساری. *مسئولمکاتبه:Email: mousavib@um.ac.ir چکیده اهداف:ارزیابی رخداد تغییر اقلیم وتوقف بارندگیها در مراحل انتهایی دورهی رشد گندم در ورامین ضروریاست. مواد و روشها:از خروجیمدلگردش عمومیجوHadGEMتحت سناریوهای اقلیمی4.5RCPو8.5RCP،برایشبیهسازی اقلیم آیندهبا بهرهگیری از مدل تولید دادهAgMIPبا دادههای دوره پایه (2891-1118،)در دورههای1111،1111و1191 استفادهشد.شبیهسازی مراحل فنولوژیکی گندمبامدلSSMوبرایواسنجیو اعتباردهی مدل،آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفیبا تیمارهای؛(بدون تنش،تنش در آبستنی، گلدهی،شیری شدن و خمیری شدن)با3تکرار، در دورهی رشد1111-1128در ورامین انجام شد. یافتهها:مدلSSMبهخوبی مراحل فنولوژیکی را شبیهسازی کرد.،در دوره1191تحت سناریوی8.5RCPبیشترین افزایش دمای بیشینه و کمینه بهترتیب با8/6و6/1سانتیگراد نسبت به دوره پایهمشاهده شد.بارش در دورههای1111و1111 تحت سناریو8.5RCPدچار کاهش،اما درسناریو4.5RCPافزایشیافت.کمترین اختلافروز تا گلدهی، شروعوپایان پر شدن دانه و روز تا رسیدگیمربوط به دوره1111تحت سناریو4.5RCPبهترتیب با3،8،21و22روز بود و بیشترین اختلاف آنهادر دوره1191تحت سناریو8.5RCPبهترتیب با81،77،07و03روز،مشاهده شد.تولید ماده خشک با0 درصد کاهش در مرحله آبستنی دردوره1111و عملکرد دانه با9/26درصد کاهش در مرحله گلدهیدر دوره1191همراه شدند. نتیجهگیری:افزایش دما،اثرات سودمند افزایش غلظت دیاکسید کربن را خنثیکردوباعثکوتاهتر شدن طول دوره مراحل فنولوژیکی و کاهش عملکرد گندم شد.

کلمات کلیدی