مقدّمه: با توجّه به رشد جمعیّت و محدودیّت منابع غذایی مورد استفاده، یافتن منابع جدید و افزایش راندمان کمّی و کیفی تولیدات طیور، اهمیّت زیادی دارد. در سالهای اخیر، اسانسها و عصارههای گیاهی، بهعنوان جایگزینهای محرّک رشد، توجّه ویژهای را به خود معطوف کردهاند، امّا هنوز مطالعات بیشتری برای استفاده بهینه از آنها مورد نیاز است. برگهای تازه درخت زیتون بهعنوان یک پسماند کشاورزی پس از برداشت محصول، حاوی حدود 33 درصد ترکیبات پلیفنلی است و بالاترین فعالیّت آنتیاکسیدانی و قدرت گیرندگی رادیکالهای آزاد را در بین بخشهای مختلف درخت زیتون دارند. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی اثر سطوح مختلف عصارههای آبی و الکلی برگ زیتون بر خصوصیّات کیفی تخم مرغ در زمان اوج تولید بود. مواد و روشها: این آزمایش با 443 قطعه مرغ تخمگذار سویهی های- لاین در سن 29 هفتگی در قالب 33 تیمار آزمایشی، هر تیمار دارای 9 تکرار و هر تکرار شامل 9 قطعه مرغ به مدت سه دورهی 29 روزه بدون فاصله )در مجموع 84 روز( در قالب 933 و 3333 میلیگرم در کیلوگرم( و پنج سطح عصاره الکلی ،733 ،433 ، طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح عصاره آبی ) 233 933 و 3333 میلیگرم در کیلوگرم( انجام شد. برای تهیّه عصاره، 23 گرم پودر برگ خشک زیتون در یک ،733 ،433 ،233( ارلن مایر ریخته و بر روی آن 333 میلیلیتر حلّال اضافه و به مدّت 24 ساعت تحت شرایط تاریکی و تلاطم قرار گرفت. سپس عصاره حاصل با کاغذ صافی فیلتر شد. در نهایت مواد فیلتر شده در آون با دمای 43 درجه سانتیگراد طی 49 ساعت خشک گردید. عصاره خشک حاصل در دمای 23 - درجه سانتیگراد و در شرایط تاریکی برای انجام آزمایشات برونتنی و درونتنی )در جیرهی غذایی جوجهها( نگهداری شد . در پایان دورهی آزمایشی دو تخممرغ از هر تکرار جمعآوری و خصوصیّات کیفی داخلی )شاخص رنگ و درصد زرده، درصد سفیده و واحد هاو( و خارجی )وزن مخصوص، درصد، مقاومت و ضخامت پوسته( اندازهگیری شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد سطوح مختلف عصارههای آبی و الکلی موجب افزایش واحد هاو در مقایسه با تیمار شاهد شدند >3/ که در این بین سطح 3333 از هر دو نوع عصاره بالاترین اختلاف معنیدار را داشت ) 39 P (. شاخص رنگ زرده در سطوح >3/ 933 و 3333 عصاره الکلی، افزایش معنیداری در مقایسه با تیمار شاهد داشت ) 39 ،733 P (. وزن مخصوص در تیمار 933 >3/ عصاره آبی بالاترین مقدار را در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی داشت ) 39 P (. درصد، ضخامت و مقاومت پوسته اختلاف معنیداری بین تیمارهای مختلف نداشت. نتیجهگیری کلی: عصاره برگ زیتون بهدلیل داشتن مقادیر زیادی ترکیبات فنولی دارای خاصیّت آنتیاکسیدانی بالایی است که موجب بهبود کیفیّت تخممرغ میشود. در این آزمایش، سطوح 3333 میلی گرم عصارهآبی و الکلی، عملکرد مناسبتری در بهبود کیفیّت داخلی و خارجی تخممرغ نشان دادند که پیشنهاد میشود بهعنوان ترکیباتی در جهت غنیسازی تخممرغ و بهبود کیفیت و بازارپسندی مطرح شوند.

کلمات کلیدی