شاهنامۀ فردوسی در شناساندن هویت ملی ایرانیان از چنان جایگاهی برخوردار است که در هر عصر و زمانی شاعران و نویسندگان کوشیده اند در ضمن آثار خود، گوشه چشمی به این اثر سترگ داشته باشند. از پرداختن به چهره های ملی و اشاره به روایات فردوسی در باب ایشان که بگذریم، نقل ابیاتی از شاهنامه و یا سرودن اشعار به وزن و سیاق آن از دیگر موارد تأثیرپذیری از این اثر گرانقدر است. نامه ها یکی از متون ادبی هستند که با زبان بیپرده و صمیمی خود، نقش مهمی در شناساندن جامعه و فرهنگی دارند که در آن به نگارش درآمدهاند. در این میان از نامه های عصر صفوی و به خصوص نامههای عصر شاه عباس اول میتوان سخن گفت که با اشارات نگارندگان به مسائل اجتماعی، بازنمای جامعۀ آن زمان میباشند. یکی از مواردی که در این نامهها مشاهده میشود، جلوههایی از حضور شاهنامه و هویت ملی در فرهنگ مردم آن دوران است. این جستار میکوشد تا از طریق روش تحلیل محتوا و با مراجعه به نامهها، عناصر ملی و تأثیرپذیری نگارندگان از شاهنامه را کشف کند و دریابد که شاهنامه چه جایگاهی در آن زمان داشته و جلوه های پرداختن به هویت ملی به چه صورت بوده است. با نظر به نامه ها _خصوصاً نامه هایی که به چهرههای سیاسی نوشته شده_ میتوان انواع القاب ملی، ابیات شاهنامه و دیگر اشعار حماسی را یافت که به اقتضای شرایط و منظور نگارندگان استفاده شده اند

کلمات کلیدی