چکیده دولومیتی شدن فرایندی دیاژنزی است که میتواند با تاثیر بر نهشتههای کربناته، ویژگیهای پتروفیزیکی آنها را تغییر دهد. این پدیده در تختگاه کربناته-تبخیری آسماری میدان گچساران رویدادی مهم بوده و حدود 30 درصد از حجم سنگهای این سازند را، بویژه در بخشهای میانی و بالایی، تحت تاثیر قرار داده و سبب افزایش تخلخل و تراوایی آغازین در آنها شده است. سازند کربناته-تبخیری آسماری به سن الیگو-میوسن در یک تختگاه رمپ هم شیب نهشته شده و با ضخامتی درحدود 300 تا 580 (با میانگین 499 ) متر در میدان گچساران به صورت هم شیب سازند پابده را پوشانده و توسط سازند گچساران پوشیده میشود. مطالعات پتروگرافی 1524 مقطع نازک از نهشتههای سازند آسماری در میدان مورد مطالعه، منجر به شناسایی چهار نوع دولومیت گردید که به ترتیب اندازه عبارتند از: نوع 1 دولومیتهای خیلی ریز تا ریز بلور مسطح شکلدار تا نیمه شکلدار با اندازه کوچکتر از 16 میکرومتر (رس تا سیلت :(D (دولومیکرایت یا 1 دولومیتهای ریز تا متوسط بلور مسطح شکلدار تا نیمه شکلدار با اندازه بین 17 تا 124 :(D دانه ریز) ؛ نوع 2 (دولومیکرواسپارایت یا 2 دولومیتهای درشت تا خیلی درشت بلور مسطح شکلدار :(D میکرومتر (سیلت دانه متوسط تا ماسه خیلی دانه ریز)؛ نوع 3 (دولواسپارایت یا 3 دولومیتهای متوسط تا :(DC تا نیمه شکلدار با اندازه بیش از 100 میکرومتر (ماسه دانه ریز تا متوسط) و نوع 4 (سیمان دولومیتی یا خیلی درشت بلور نامسطح تا مسطح شکلدار با اندازه 62 تا 500 میکرومتر (ماسه خیلی دانه ریز تا متوسط). نتایج آنالیز ایزوتوپهای پایدار و تجزیه عنصری (مانند بالا بودن مقادیر سدیم و استرانسیم) بیانگر کانیشناسی آغازین آراگونیتی است که دولومیتی شدن را در این سازند تسهیل نموده است. نتایج ایزوتوپهای پایدار اکسیژن 18 و کربن 13 در دولومیتهای سازند آسماری در چاه مورد مطالعه به ترتیب مقادیر 0) را نشان میدهد. بر پایه مطالعه انجام شده با / 2 (میانگین ‰ 454 / 0- تا ‰ 566 / 1-) و 580 / 0 (میانگین ‰ 390 / -5/357 تا ‰ 845 3 و 4 به ترتیب، نارنجی تا قرمز لختهای کدر، قرمز تا ،2 ، میکروسکوپ کاتدولومینسانس، ویژگی رنگ لومینسانس دولومیتهای نوع 1 نارنجی متمایل به قهوهای کدر، قرمز تا قرمز متمایل به قهوهای کدر و قهوهای تا نارنجی متمایل به قهوهای کدر است. دولومی تها در فاز دیاژنزی آغازین و در درجه حرارت پایینتر از 40 درجه سانتیگراد و انواع دیگر در مراحل مختلف دیاژنز دفنی تشکیل شدهاند. دولومیکرواسپاریتها و دولواسپارایتها، که به صورت جانشینی و یا تبلور دوباره دولومیتهای پیشین و در تدفین کم عمق تشکیل شدهان د، 85 ) درجه سانتیگراد شکل گرفتهاند. دولومیت نوع چهارم، که / به ترتیب در درجه حرارت 60 تا 80 (با میانگین 64 ) و 80 تا 100 (با میانگین 8 100 درجه سانتیگراد حاصل ته نشست از سیالات اشباع/فوق اشباع / به صورت سیمان دولومیتی حفره پُرکُن دیده میشوند، نیز در دمای 2 از منیزیم در مراحل تدفین کم عمق تا عمیق میباشند. بر اساس نتایج ایزوتوپهای پایدار و تجزیه عنصری، میتوان منشاء منیزیم را برای نوع اول و نوع دوم آب دریا و برای انوع دیگر نیز آبهای درون منفذی، آبهای اشباع شده در خلال انحلال آراگونیت و کلسیت پُرمنیزیم، و نیز منیزیم آزاد شده از کانیهای رسی منیزیم دار در نظر گرفت. دادههای حاصل از مطالعات پتروگرافی و آزمایش مغزه بیانگر آن است که به جز سیمان دولومیتی، که نقش پُرکننده حفرات را داش ته و سبب کاهش تخلخل و تراوایی میشود، ویژگی مخزنی دولومی تهای

کلمات کلیدی