بر اساس ادبیات موجود، سرمایة اجتماعی عبارت است از مجموعهای از هنجارها و قوانین و شبکههای غیررسمی که همراهی، اعتماد و کنش جمعی برای بهدستآوردن کالای عمومی را فراهم میکند و شامل جنبههایی از ساختار اجتماعی است که کنش جمعی را تسهیل میکند و منابعی را جهت دستیابی مردم به اهدافشان در اختیار آنها میگذارد. پروژههای توانمندسازی بانک جهانی که از اواخر دهة 1313در بسیاری از کشورهای جهان سوم به اجرا گذاشته شده است، به دنبال آن است تا با نگرش غیرتقلیلگرایانة فراکالبدی و ادغام مسائل فرهنگی و اجتماعی- اقتصادی، تحول و پویایی اجتماعات محلی را بر مبنای شبکههای اجتماعی محلی پیش ببرد. نسبت جنسی در سکونتگاههای غیررسمی تبریز 131است. بنابراین؛ حجم عظیم جمعیت سکونتگاههای غیررسمی شهر تبریز را زنان تشکیل میدهند که با توجه به نگرشهای فرهنگی مردسالارانه از بسیاری از فرصتهای شغلی و ورود به بازار کار شهری محروم ماندهاند. متوسط نرخ مشارکت زنان در فعالیتهای اقتصادی کلانشهر تبریز 1/12درصد است که این میزان در محلّههای اسکان غیررسمی مورد بررسی (ملا زینال، احمد آباد، خلیل آباد، سیلاب) 5/6درصد است. حضور مداوم آنها در فضای جغرافیاییِ اسکان غیررسمی زمینة تولید سرمایة اجتماعی را فراهم کرده است که به منظور توانمندسازی جهت ورود به بازار کار شهری، نیازمند مکانیسمهای منعطف و تسهیلکننده هستند. ماهیت متأخر بازار کار شهری نیز تا حدودی به این موضوع واقف شده و با قراردادهای فرعی فرصتهایی را برای تشکیل کسبوکارهای کوچک مبتنی بر نظام کار خانگی یا تعاونیِ مکان- مبنا فراهم ساخته است. این مقاله به امکانسنجی سرمایة اجتماعی در توانمندسازی و تشکیل نظامهای کار نو در میان جامعة زنان سکونتگاههای غیررسمی جهت ورود به بازار کار شهری میپردازد. انعطاف بازار کار شهری در برابر کارآفرینی- گرایی اجتماعات محلّی ناشی از گذار به انباشت انعطافپذیر در نظام اقتصادی–اجتماعی بزرگتر است. موضوع مقاله در چارچوب نظری پسافوردیسم و گذار به انباشت انعطافپذیر بحث شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین سرمایة اجتماعی جامعة زنان محلّههای اسکان غیررسمی تبریز که تولید و تداوم آن مسبوق به حضور ایشان در فضای جغرافیایی همسان است و توانمندسازی آنها برای ورود به بازار کار منعطف و کارآفرینی مبتنی بر تعاونی مکان– مبنا رابطة معنیداری وجود دارد

کلمات کلیدی