با توجه به تأثیر برخی از طیفهای نوری مانند آبی و قرمز بر ساخت و فعالیت رنگدانههای مختلف گیاهی، در سالهای اخیر شیوههای متفاوتی از کاربرد لامپهای ال ای دی در محیطهای پرورش گیاهان و برای بهبود رشد گیاهان بررسی شده است. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه تأثیر ترکیبهای طیفی نور با اجزایی ثا بت و یا متغیر، نور لامپ فلورسنت و نور لامپ پرفشار سدیم بر شاخصهای رویشی نشاء اطلسی، کارایی مصرف انرژی در طی رشد نشاء و تغییر رفتار رویشی و زایشی گیاهان بالغ بود. نشاءهای اطلسی به مدت 28 روز زیر تیمارهای نوری مختلف قرار گرفتند. در برخی از تیمارهای نوری، نسبت ترکیب نورهای آبی: قرمز )شامل 15% آبی: 85% قرمز، 30% آبی :70% قرمز و45% آبی: 55% قرمز( در طی دوران رشد نشاءها ثابت بود. در برخی دیگر از تیمارهای نوری، درصد نورهای آبی و قرمز برابر برنامه زمانبندی تغییر کرد که شامل افزایش تدریجی میزان نور قرمز و یا کاهش تدریجی آن بود. همچنین تأثیر نور لامپهای فلورسنت و پرفشار سدیم نیز بررسی شد. پس از پایان دوره رشد نشاءها زیر رژیمهای مختلف نوری، گیاهان به گلخانهای با شرایط محیطی یکسان منتقل شدند تا رشد رویشی و زایشی گیاهان بالغ سنجیده شود. نتایج بیانگر بهبود شاخصهای رشد گیاهان اطلسی با ایجاد تغییرهای تدریجی در ترکیب طیفی در طی رشد نشاءها بود. وزنهای خشک و تر شاخساره و ریشه، سطح و تعداد برگ، محتوی رنگدانههای کلروفیل و کاروتنوئید و کارایی مصرف انرژی در تیمار نوری که در ابتدا نور آبی تکرنگ حضور داشت و سپس میزان نور قرمز بهتدریج افزایش یافته بود، به شکل معنیدار بیش از سایر تیمارهای نوری بود . از سوی دیگر دیده شد که شاخصهای رشد رویشی گیاهان بالغ زیر تأثیر ترکیب طیفی بهکاررفته در دوران نشاء قرار گرفت و گیاهان بالغی که نشاهای آنها در ابتدای رشد تحت تأثیر نور آبی تکرنگ بودند و بهتدریج از مقدار نور آبی محیط کاسته شده بود، دارای وزن تر و خشک شاخساره و ریشه، حجم ریشه، تعداد و طول شاخههای جانبی بیشتری در مقایسه با سایر گیاهان بودند. همچنین دیده شد که اگرچه تغییرهای ترکیب طیفی نور در طی رشد نشاء بر زمان گلدهی گیاهان بالغ به شکل معنیدار تأثیرگذار است اما تفاوتی معنیدار میان برخی از تیمارهای نوری )نسبت ثابت 45% آبی: 55% قرمز، نور لامپ پرفشار سدیم و افزایش تدریجی میزان نور قرمز( دیده نشد. ایجاد تغییر در ترکیب طیفی نور در طی دوران رشد نشاءها، توانست افزون بر افزایش کیفیت رویشی نشاءها و گلدهی گیاهان بالغ، کارایی مصرف انرژی را به شکل قابل توجهی افرایش دهد که این وضوع در روند تولید محصولهای گلخانهای از منظر اقتصادی نیز قابلتوجه است. نتایج این پژوهش بیانگر آیندهای متفاوت در نحوه کاربرد سامانههای نوردهی در محیط پرورش گیاهان است.

کلمات کلیدی