نماتدهای ریشه‌گرهی از آفات مهم کشاورزی هستند که باعث کاهش قابل توجهی در عملکرد و کیفیت محصول هویج می‌شوند. استفاده از ارقام مقاوم یکی از مقرون‌ به صرفه‌ترین روش‌های مدیریت نماتدها و سازگار با محیط زیست می‌باشد. درک جنبه‌های ژنتیکی، مولکولی و بیوشیمیایی مقاومت طبیعی گیاهان به آلودگی نماتد، برای تولید ارقام مقاوم سودمند خواهد بود. در این مطالعه روند نفوذ و رشد نماتد Meloidogye javanica، واکنش‌های دفاعی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در ریشه یک ژنوتیپ مقاوم هویج (TN-99-129) در مقایسه با ژنوتیپ حساس TN-99-62 در زمان‌های 2، 6، 14، 21 و 35 روز پس از مایه‌زنی نماتد مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های به‌ دست ‌آمده نشان داد که ژنوتیپ TN-99-129 نمی‌تواند از ورود نماتد به گیاه جلوگیری کند، ولی رشد و تولیدمثل نماتد را در ریشه به تأخیر می‌اندازد. در روز دوم، علائم نکروز در جلوی سر نماتدهای نفوذ یافته مشاهده شد. شاخص مرگ سلولی نیز در ژنوتیپ TN-99-129 آلوده به نماتد افزایش یافت. در ژنوتیپ مقاوم مایه‌زنی شده با نماتد، در روز ششم رسوب کالوز اتفاق افتاده و میزان لیگنین نیز با تأخیر (روز 21) افزایش یافت. علاوه بر این، فرآیند متابولیسم گونه‌های اکسیژن فعال نیز در ژنوتیپ‌های مقاوم و حساس تفاوت معنی‌داری داشت. در ژنوتیپ TN-99-129 مهار فعالیت آنزیم کاتالاز (CAT) در مراحل اولیه آلودگی (روز دوم)، افزایش فعالیت سوپراکسیددیسموتاز (SOD) و کاهش نسبی فعالیت CAT در طول توسعه نماتد مشاهده شد. فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز (GPX) نیز در ژنوتیپ مقاوم به طور معنی‌داری افزایش یافت، ولی میزان فعالیت آنزیم آسکوربات‌پراکسیداز (APX) تفاوت معنی‌داری نداشت.

کلمات کلیدی