شناسایی نظام اخلاقی قرآن به مثابه راهنمای نگرش و کنش پیوسته مورد توجه اندیشوران مسلمان بوده است. تلاش‌های فراوانی برای شناسایی نظام اخلاقی قرآن به صورت تک‌نگاشته به رشته تحریر درآمده است؛ اما به نظر می‌رسد نگاه تک بعدی به آیات و بسندگی به یک نظریه اخلاقی در اخلاق هنجاری برای تبیین نظام اخلاقی قرآن نادرست است. مطالعه پیش رو درصدد بازخوانی نظام اخلاقی قرآن با روش توصیف و تحلیل نقادانه، می‌کوشد تبیین روشن‌تری از نظام اخلاقی قرآن بدست دهد. بدین منظور ضمن توصیف نظریه‌های اخلاقی(غایت‌گروی، وظیفه‌گروی، فضیلت‌محوری) و تحلیل عقلانی هر کدام به سنجش آنها با آیات قرآن پرداخته است. مطابق نتایج حاصله، با توجه به مفاهیم تشکیکی و 4 گانه واژگان اسلام و ایمان در قرآن، آدمی با سطوح مختلف معرفتی و انگیزشی در هر سطح، نیازمند تمسک به یکی از نظریه‌های اخلاقی است. افزون برآن، آیات قرآن ضمن بهره‌گیری از نظریه‌های اخلاقی، از مراتب والاتر از ارزش‌های اخلاقی ویژه خود بهره‌مند است.

کلمات کلیدی