امروزه گردشگری مذهبی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین گونه‌های گردشگری در دنیا به شمار می‌رود. سالانه میلیون‌ها گردشگر در سراسر دنیا و باهدف بازدید از اماکن زیارتی و مذهبی به سفر می‌پردازند. مجموعة زیارتی حرم مطهر رضوی در شهر مشهد مقدس سالانه پذیرای گردشگران و زائران بسیاری از سراسر ایران و جهان می‌باشد. محور تاریخی نوغان به جهت پیشینة ارزشمند تاریخی و هویتی خود به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین مسیرهای تشرف به حرم رضوی همواره موردتوجه بوده است. در سال‌های اخیر ضرورت نیاز به بازطراحی این محور به جهت حفظ و تقویت هویت و پتانسیل‌های تاریخی آن بیش‌ازپیش موردتوجه بوده است. روش تحقیق در این پژوهش کمی - کیفی بوده و از نظر نوع هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد. جهت جمع‌آوری اطلاعات از منابع علمی معتبر و استفاده از نظر خبرگان بهره‌گیری شده و برای تحلیل آن‌ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که طراحی شهری با دو رویکرد طراحانه و برنامه‌ریزانه مشتمل بر هفت کیفیت فرم کالبدی، عملکردی و فضاهای همگانی، حرکت و دسترسی، منظر شهری، زیست‌محیطی، مدیریت گردشگری و اجتماعی می‌تواند در بهبود کیفیت‌های فضای شهری به‌منظور ارتقای جایگاه گردشگری مذهبی در بافت تاریخی نمونه موردی این مطالعه مؤثر واقع شود.

کلمات کلیدی