مقالۀحاضر به تببین چگونگی تربیت اخلاقی متعالیه،براساس تفاسیر ملاصدرا،میپردازد. این پژوهش که با روش تحلیل محتوای قیاسی استقرایی انجام شده است، برای تبیین چگونگی تربیت اخلاقی به تحلیل محتوای تفاسیر ملاصدرا پرداخته و اصول و روشهای تربیت اخلاقی را واکاوی کرده است. اصول و روشهای تربیت اخلاقی در دو دسته سلبی و ایجابی ناظر به دومرحلۀاصلی تخلیه و تحلیه در تربیت اخلاقی متعالیه دسته بندی شده اند.براین اساس،در بخش سلبی،پنج اصل و هفت روش و در بخش ایجابی نیز هشت اصل و شش روش استخراج شده است. اصول بخش سلبی عبارتند از: تهذیب ظاهر، مراقبت از اعمال، تهذیب نفس، دوری از حب ّ دنیا و مراقبت از خواطر ذهنی. اصول بخش ایجابی نیز عبارتند از: عقل ورزی، تفکر، مراقبت در مسیر کسب علم، تکرار، ایجاد ملکات نیکو، تعدیل قوای جسمانی و نفسانی، توجه به تفاوت وسعها و به‌گزینی در معاشرت. روشهای سلبی عبارتند از: ریاضت، زهد، انفاق، دوری از همنشین بد، پاسخ به شبهات، دوری از عادات نامناسب، دوری از افراط و تفریط. روشهای ایجابی نیز عبارتند از: اطاعت از شرع، عمل به مقتضای علم، برهان، تذکر، ایجاد عادات پسندیده و موقعیت‌مداری.

کلمات کلیدی