ساکنین روستاهای مرزی ازجمله بازیگران اولیه و اصلی مناطق مرزی با بازیگری و نقش‌آفرینی محدود در کنترل مرزها هستند. با تحولات صورت گرفته در دهه‌های اخیر به‌ویژه جهانی‌شدن و افزایش تحرکات انسان‌ها و کالاها کنترل مرزهای کشورها تا حد قابل‌توجهی سخت شده و هزینه‌های جانی و مالی تحمیلی آن به حکومت‌ها تا حد قابل‌توجهی افزایش‌یافته است. ازآنجاکه امنیت، منافع و هویت ملی ارتباط تنگاتنگی با امنیت مرزها و مناطق مرزی و کنترل بهینه آن‌ها دارد، حکومت‌ها به صورت‌های مختلف تلاش می‌کنند تا با در پیش‌گیری راهبردهایی زمینه بهبود کنترل مرزهای خود را فراهم آورند. یکی از راهبردهای پیش‌رو در این زمینه توسعه فرهنگی ساکنین روستاهای مرزی می‌باشد. بر این مبنا مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه یافته‌های کتابخانه‌ای و میدانی سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که آیا بین توسعه فرهنگی ساکنین روستاهای مرزی و بهبود کنترل مرزها رابطه وجود دارد؟ جهت پاسخ‌دهی به این سؤال شاخص‌های توسعه فرهنگی ازنظریات و دیدگاه‌های مختلف استخراج‌شده و 30 شاخص مرتبط در نظر گرفته‌شده با استفاده از روش‌های تجزیه‌وتحلیل آماری در محیط نرم‌افزار SPSS موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان‌دهنده آن است که بین شاخص‌های توسعه فرهنگی و بهبود کنترل مرزها ارتباط معنی‌داری وجود دارد. بر این اساس به‌صورت کلی می‌توان گفت راهبرد توسعه فرهنگی ساکنین روستاهای مرزی جهت بهبود کنترل مرزها دارای کارایی لازم است و همچنین می‌تواند زمینه کاهش هزینه‌های جانی و مالی در طول مرزها را نیز فراهم آورد. بر این اساس این راهبرد مورد تأیید قرارگرفته و پیشنهاد می‌شود که از سوی مسئولین جهت بهبود کنترل مرزهای کشور مورداستفاده قرار گیرد.

کلمات کلیدی