چکیده: همواره زیرساختها به عنوان سنگ بنای توسعه منطقهای، از مهمترین عوامل سازنده سازمان فضایی و شکلدهنده فرم شهرها به ویژه شهرهای کوچک بودهاند. از سویی طرح جامع شهر نیز به عنوان سند اصلی هدایت و برنامهریزی شهرها تلقی میشود؛ بنابراین، برنامهریزی مناسب زیرساختها همواره یکی از دغدغههای برنامهریزان و شهرسازان در دوران معاصر برای دستیابی به رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی در شهرها و در نهایت حرکت به سوی توسعه پایدار از طریق طرح جامع شهری بهویژه در شهرهای کوچک بوده است. بر این اساس هدف مطالعه حاضر، ارزیابی برنامهریزی زیرساختها در طرحهای جامع شهرهای کوچک است تا شناختی مناسب از ابعاد، مؤلفهها و ساختار برنامهریزی زیرساختها در اختیار تصمیمگیران و تصمیمسازان شهری و ملی در تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری قرار دهد. طرحهای جامع شهرهای کوچک ساوه، ماکو و خرمشهر به عنوان نمونهای برای سنجش توجه برنامهریزان به این ابعاد انتخاب شدند. روش تحقیق مطالعه حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی است که از تکنیک دلفی برای جمعآوری نظرات کارشناسان استفاده شده است و همچنین از روش سوآرا و آراس خاکستری برای اولویتبندی معیارها و رتبهبندی نمونهها استفاده شده است. نتایج مطالعه حاضر نشان داد، از بین ابعاد مؤثر در برنامهریزی زیرساخت، بعد فنی-موضوعی ( )0.303مهمترین است. همچنین در بین معیارهای فنی-موضوعی: شبکه حملونقل ()0.167؛ در بین معیارهای نهادی-مالی: توان فنی مالی شهر ()0.079؛ در بین معیارهای هنجاری اقلیمی: تأثیرات زیستمحیطی ( )0.065و همچنین در ارتباط با معیارهای ریختشناسی: ارتباط فرم شهر با زیرساختهای خطی ( )0.54دارای اولویت بیشتر نسبت به سایرین در نگاه برنامهریزان است. در ارتباط با رتبه بندی طرحهای جامع نمونههای موردی از لحاظ برنامهریزی زیرساخت، طرح جامع شهر ماکو بالاترین امتیاز را به دست آورد و بعد از آن طرحهای جامع شهرهای ساوه و خرمشهر در جایگاههای بعدی قرار گرفتند

کلمات کلیدی