گرایش فارسی‌زبانان به افزایش کاربرد افعال مجهول، لزوم توجه به آن را در فراگیری زبان مطرح می‌سازد. نظر به اهمیت روند فراگیری مجهول، پژوهش حاضر با درنظر گرفتن سن دو تا سه سالگی به‌عنوان دورۀ حیاتی تکامل نحوی زبان کودکان، گروهی 60 نفره از کودکان دختر و پسر 24 تا 36 ماهۀ فارسی‌زبان را که در مراکز مهدکودک در معرض تماس با گروه‌های همسالان و مربیان قرار داشتند، با شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی انتخاب و ضمن تقسیم آن‌ها به گروه‌های سنی 4 ماهه، با ضبط و جمع‌آوری داده‌های زبانی آن‌ها به دو شیوۀ «گفتار انفرادی و خودکار» و «مصاحبۀ گروهی و هدفمند» کیفیت و نحوه ظهور نشانه‌های مجهول و مجهول‌سازی را در گفتار این گروه مطالعه کرده است. همچنین جهت مطالعۀ تأثیر گفتار اطرافیان بر گفتار کودک با استفاده از شیوۀ «شبه‌آزمایشی»، داده‌های مرتبط با تولید جملات مجهول در دو گروه کنترل و آزمایش جمع‌آوری و ارزیابی شده است. نتایج حاصل از مطالعۀ حاضر مؤید آن است که مشخصه‌های معنایی فعل ازجمله «حرکتی» و «حسی» بودن آن، و نیز مشخصۀ معنایی عنصر کنش‌پذیر فعل در درک معنای جملۀ مجهول در گروه سنی 24 تا 28 ماه اثرگذار است. همچنین اولویت ظهور ساخت مجهول در این گروه سنی نشان‌دهندۀ تقدم تولید ساخت «صفت‌ساده/نسبی + شدن» بر دو الگوی «صفت مفعولی + شدن» و «اسم + شدن» در گفتار کودک فارسی‌زبان است. همچنین نتایج آزمون شبه‌آزمایشی صورت‌گرفته، شواهدی از تأثیرپذیری ساخت و فراوانی جملات مجهول کودک از گفتار اطرافیان را نشان می‌دهد

کلمات کلیدی