در فاصله دوره مشروطه تا پهلوی، تجدد و مدر نیسم مهم تر ین دغدغه حکوم ت و دین مداران بوده است. صوفیان نیز در حوزه عینی اجتماع ی مانند آموزش نو ین، موسیقی، نوع پوشش، احزاب و انجمن ها؛ و در حوزه نظری و مبانی تفکر نو ین، مانند ناسیونالیسم و اومانیسم واکنش نشان داده اند. صف ی علیشاه ی و سلطان علیشاهی مهم ترین شاخههای طریقت نعمت اللهیه بودند که هر یک دیدگاه و عملکرد متفاوتی داشتند. پرسش این است که آنان با تکیه بر مبا نی اعتقاد ی خود چه رو یکردی در مواجهه با موج مدرنیسم در عصر مشروط ه و سپس دوره پهلوی داشتند؟ فرض بر ای ن است که صوفیان ضمن پرهیز از اقدامات انقلابی دوره مشروطه، از موج مدرن گرایی آن کاملاً منفک نشدند و در دوره پهلوی موافقتها و مخالفتها با مسائل عمدتاً فرهنگی آنان را به بازبینی مبانی اعتقادی واداشت. دستاورد این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، نشان میدهد صوفیان ضمن پذیرش ظواهر نوگرایی، تغییرات ساختاری و بنی ادینی را در اعتقادات دینی نپذیرفتند.

کلمات کلیدی