Abstract An innovation method has been invented to automatically characterize the type of gemstones by optical properties of gemstones, digital image analysis and Artificial intelligence (AI). The method relies on digital image acquisition, optical properties of gemstones analysis and image processing by Artificial intelligence (AI). 3200 series of digital images were taken from 320 samples from different areas of turquoise (Neyshabour mine) and demantoid (Kerman) and then transmitted to a database. Basic optical properties of gemstones (color, transparency, luster, fractures, cleavages, inclusions, pleochroism, phenomenon and birefringence) are selected. Crystals of demantoid with green to yellowish-green color, crystal clusters and single crystals as large as 10–20 mm (most range from 2 to 10 mm in diameter) have been selected in the study area. The accuracy of gemstone identification using the method was %94 for turquoise and %95 for demantoid respectively. The method is applicable to other gemstones and by help of nonautomated methods, it is possible to recognize the gemstone samples with the accuracy of more than 98%. Keywords: gemstone; Artificial intelligence (AI), demantoid, turquoise خلاصه روشی نوآورانه برای شناسایی اتوماتیک (خودکار) گوهرسنگ ها با استفاده از خواص و پدیده های ویژه نوری گوهرها، تجزیه و تحلیل تصویری دیجیتال و هوش مصنوعی ( ،)AIابداع گردیده است. این روش بر تهیه تصاویر دیجیتال، تجزیه و تحلیل خواص اپتیکی گوهرسنگ ها و پردازش این تصاویر توسط هوش مصنوعی ( ،)AIمتکی است. 3200سری تصویر دیجیتال از 320نمونه از نمونه های مختلف فیروزه نیشابور و دمنتوئید کرمان تهیه و سپس به پایگاه داده ها منتقل شد. خواص نوری گوهرسنگ ها شامل رنگ، شفافیت، درخشندگی، شکستگی، رخ، ادخال ها ( ،)inclusionsچندرنگی ( )pleochroismو پدیده های اپتیکی ویژه انتخاب گردید. بلورهای دمنتوئید با رنگ های سبز تا زرد مایل به سبز، خوشههای بلوری و تک بلورهایی به بزرگی 10 mmتا ( 20 mmمیانگین )10 mm از مناطق مورد مطالعه انتخاب شدهاند. دقت شناسایی فیروزه با کیفیت عالی نیشابور با استفاده از این روش %94و برای دمنتوئید %95بود. این روش برای سایر گوهرسنگ ها نیز قابل اجرا است و با کمک پارامترهای غیراتوماتیک، امکان شناسایی گوهرها با دقت بیش از %98امکان پذیر خواهد شد. کلمات کلیدی: گوهرسنگ، هوش مصنوعی ( ،)AIفیروزه، دمنتوئید،

کلمات کلیدی