در این مطالعه، تغییرات زمانی- مکانی تبخیر و تعرق (ET) در بخش جنوبی حوضه آبریز رودخانه ارس مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، از داده های شبکه بندی شده ET مدل Noah FLDAS با تفکیک افقی 1*1 درجه برای یک دوره 38 ساله (2019-1982) استفاده شد. پس از اعتبارسنجی داده ها، ابتدا مقادیر متوسط ساالنه ET برای حوضه تعیین گردید. سپس توزیع ماهانه و فصلی ET به شکل فضایی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. در ادامه تغییرات و ناهنجاری های سال به سال ET در حوضه ارزیابی شد. سپس پراکندگی فضایی فراوانی وقوع ET با لحاظ نمودن آستانه های مطلق ،50 ،80 100 و 120 میلی متر برای حوضه بررسی شد. نتایج نشان داد که ET ساالانه در شرق حوضه بالاتر از غرب حوضه می باشد. در مقیاس فصلی، فصل بهار و تابستان بیش ترین مقادیر ET را به خود اختصاص داده اند. در مقیاس ماهانه، می، ژوئن، آوریل و مارس دارای بیش ترین مقادیر ET بوده اند. ماه های پاییز و زمستان پایین ترین مقادیر متوسط ET را به خود اختصاص داده اند. حوضه آبریز رودخانه ارس در طول دوره مطالعه، سه دوره مشخص از تغییرات ET را تجربه نموده است. در بخش های شرقی و غربی حوضه، علیرغم رفتار مشابه در دوره های دوم و سوم، تفاوت برجسته ای در دوره اول ملاحظه گردید. یافته ها همچنین حاکی از وجود ناهنجاری مثبت بعد از سال 2002 در کل حوضه است که بالاترین مقادیر آن در سال 2018 در غرب حوضه به وقوع پیوسته است. بررسی فراوانی وقوع آستانه های مطلق ET بر روی حوضه، نشاندهنده دفعات بالای وقوع ET در تمامی آستانه ها در شرق حوضه می باشد. بررسی 4 دهه‌ای مقادیر ET در حوضه آبریز رودخانه ارس، بیانگر افزایش مقادیر ET در دو دهه اخیر در کل حوضه بوده که می توان آن را ناشی از وقوع گرمایش جهانی دانست.

کلمات کلیدی