شناخت مفهوم دقیق و علمی اصطالح »جمع قرآن« در سده نخست هجری، یکی از موضوعاتی است که با وجود گستردگی مطالعات تار یخ قرآن ، همچنان نیازمند واکاوی و بررسی است. این اصطالح در یک بازه زمانی پس از رحلت رسول اکرم)ص( برای اقدامی درباره قرآن کر یم، توسط امام علی)ع( و ابوبکر و عمر به کار رفته است. بیشک، اقدام ّ ایشان در جمع قرآن کر یم، یکسان نبوده و مسأله تفاوت این دو مصحف تا قرن پنجم هجری، همچنان منازعات محل کالمی و مذهبی بین شیعه و اهل سنت بوده است. شناسائی دقیق مفهوم جمع قرآن در سده نخست هجری در متون حدیثی، راهگشا و تعیینکننده مسیر صحیح برای مطالعات تار یخ قرآن است. در این پژوهش تالش میشود با روش کاربردشناسی که روشی علمی و اطمینانآور در تعیین مدلول واژگان است، مدلول اصطالح جمع قرآن در سده نخست هجری تبیین گردد. مؤلفههای کاربردشناسی به ویژه، شخصیت عمر بن خطاب و امام علی)ع( ، نشانگر تفاوت نگرش ایشان درباره تجانس وحی با سنت نبوی یا عدم تجانس آن است. این تفاوت در نگرش، در نهایت، به تفاوت در ماهیت جمعی که از قرآن صورت گرفته، منجر شده است.

کلمات کلیدی