سابقه و هدف: اهمیت اندازه‌گیری سریع، غیرمخرب و دقیق سطح برگ در مطالعات زراعی و فیزیولوژیکی به خوبی شناخته شده است و نیاز به برآوردهای سریع و غیرتخریبی سطح برگ منجر به مطالعاتی در رابطه با ابعاد و سطح برگ‌ها گردیده است. بعلاوه این مشکل در مورد گونه‌های که دارای برگ‌های با شکل نامتعارف بارزتر است. در حال حاضر اطلاعات محدودی در این مورد برای پیاز (Allium cepa L.) در دسترس است‌. هدف از این مطالعه ایجاد مدل رگرسیونی با تعین اعتبار آماری برای پیش‌بینی اندازه سطح برگ پیاز به صورت غیرتخریبی در جنوب ایران می‌باشد. مواد و روش‌ها: به منظور تهیه نمونه‌های گیاهی مورد نیاز جهت اندازه گیری متغیرهای سطح برگ، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در زمینی به مساحت ۳۰۰ متر مربع در استان هرمزگان-دهستان رهداد اجرا شد. تعداد 40 برگ از بوته‌های پیاز کشت شده در مزرعه به طور تصادفی انتخاب شدند، نیمی از آنها برای واسنجی (کالیبراسیون) و نیم دیگر برای تعیین اعتبار مدل های ریگرسیون مورد استفاده قرار گرفت و از روش استاندارد (LICOR LI-3000C) برای اندازه گیری سطح واقعی برگ‌ها استفاده شد. قبل از اندازه گیری سطح برگ، دو متغیر اصلی یعنی طول و عرض برای هر برگ به طور دقیق تعیین شد. برای انتخاب بهترین متغیرها و به‌دست آوردن معادله تخمین سطح برگ از رگرسیون ساده (خطی) و رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. در نهایت اعتبارسنجی و ارزیابی دقت مدل‌های ارائه شده بر اساس جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب تعیین (R2) صورت گرفت. یافته‌ها: تمام مدل‌های خطی برای توصیف سطح برگ (A)، با طول (L)، با عرض (W) و نیز معادلات با دو متغیر طول و عرض برگ در معرض تحلیل رگرسیون قرار گرفت. نتایج نشان داد که طول برگ متغیر بهتری برای توصیف سطح برگ پیاز است و عرض برگ توصیف خوبی از سطح برگ نشان نمی‌دهد. بر اساس یافته‌های این تحقیق مدل پیش بینی سطح برگ با حضور هر دو متغیر طول و عرض: A= 0.121 + 0.01537 L2 + 0.3225 L×W با 64/8 RMSE% = و 91/0 R2 = بهترین برآورد را داشت. نتیجه‌گیری: اندازه گیری سطح برگ به ویژه برای گیاهانی با برگ‌های لوله‌ای نظیر پیاز دشوار و وقت گیر است، چنین مدل‌های ریاضی ابزار بسیار مفیدی برای پیش بینی سطح برگ در بسیاری از گیاهان بدون استفاده از دستگاه‌های گران قیمت خواهد بود. مدل‌های این مطالعه روش ساده، سریع، غیر تخریبی و کم هزینه‌ای برای تخمین سطح برگ پیاز ارائه می‌کند که می‌تواند مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد.

کلمات کلیدی