خشک‌سالی، یکی از پدیده‌های آب‌وهوایی است که در همه مناطق کره‌زمین رخ می‌دهد و برای ارزیابی آن شاخص‌های گوناگون گسترش یافته‌اند. به‌منظور پایش وضعیت و بررسی چگونگی گسترش خشک‌سالی در سطح دشت نیشابور از داده‌های بارندگی و دمای‌حداقل و حداکثر ۱۳ ایستگاه تبخیرسنجی و ۳ ایستگاه سینوپتیک طی یک دوره 30 ساله استفاده شد. خشک‌سالی بر اساس ٦ شاخص SPI، aSPI، RDI، eRDI، SPEI و SPEIEP، بررسی شد. به‌منظورانتخاب بهترین روش تبدیل داده‌های نقطه‌ای به منطقه‌ای و شناخت دقیق‌تر نحوه گسترش خشک‌سالی در سطح دشت روش‌های زمین‌آماری کریجینگ ساده، معمولی و عمومی موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان‌داد که بر مبنای مقادیر جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) که در محدوده ۱٧/۰ تا ۳/۰ قرار دارند، در رابطه با شاخص‌های SPI، aSPI، RDI و eRDI مناسب‌ترین روش پهنه‌بندی وقایع خشک‌سالی شدید و بسیار شدید، روش کریجینگ معمولی می‌باشد. در حالی‌که در مورد شاخص‌های SPEI و SPEIEP مناسب‌ترین روش پهنه‌بندی، روش کریجینگ ساده می‌باشد. بر اساس شاخص‌های SPEI و SPEIEP در سال‌های اخیر تعداد وقایع خشک‌سالی در منطقه افزایش یافته است. نتایج استفاده از شاخص موران در تحلیل همبستگی مکانی خشک‌سالی نشان می‌دهد که بین ایستگاه‌ها، همبستگی مکانی بالایی حاکم است (مقادیر شاخص موران بین ٧/۰ تا ۸/۰). با توجه به خطای کمتر شاخص SPEIEP در تعیین نحوه گسترش خشک‌سالی در سطح دشت نیشابور و همچنین با توجه به این‌که این شاخص اثر گرمایش جهانی در افزایش تبخیر و تعرق را هم لحاظ می‌کند، پیشنهاد می‌شود که به‌منظور پایش وضعیت خشک‌سالی در دشت نیشابور از شاخص SPEIEP استفاده شود.

کلمات کلیدی