فضا زمانی به مکان تبدیل میشود که به آن معانی از ضمامی منتج از بستر محیطی و فرهنگی داده شود. بخشی از شخصیت وجودی هر انسان که هویت اجتماعی وی را می سازد مکان است که خود را با آن شناسایی کرده و به دیگران نیز می شناساند و در این راستا فرایندهای اجتماعی در ایجاد تعلق به مکان بیش از عوامل کالبدی اهمیت دارند. بیشتر پژوهشگران به عوامل اجتماعی توجه داشته اند اما نباید عوامل شخصیتی و فردی را نادیده گرفت. نتایج برخی مطالعات نشان می دهد که ویژگیهای فردی و شخصیتی موجب مشارکت با ممانعت از آن می شوند. نکته مهم آن است که براساس شناخت بدست آمده از شخصیت افراد و برای افزایش احساس توانمندی و خودکارآمدی مردم میتوان برنامه ریزی کرد. در همین را ستا پژوهش حاضر صورت گرفت که از نظر ماهیت کیفی و با رویکرد تحلیلی تو صیفی به تحلیل اطلاعات پرداخته و از منابع پژوهشی مختلف بهره برده است. حس مکان دیدگاههای مختلف عوامل شکل دهنده حس مکان و اهمیت و نقش عوامل روان شناختی فردی در این زمینه بررسی شده است. پرسشنامه های باورهای خودکارآمدی عمومی (۱۰-GSE) و پرسشنامه ویژگیهای شخصیتی پنج عاملی (NEO-FFI) مهمترین پرسشنامه های استاندارد در سطح جهانی هستند که در کشورهای بسیاری از جمله کشور ما و در زمینه مشارکت اجتماعی استفاده شده اند. در این پژوهش با مطالعه دقیق این پرسشنامه ها ، ویژگیهای اصلی این پرسشنامه ها استخراج و خلاصه شد. کاربرد ویژگی های اصلی استخراج شده در مطالعه دیگری نمونه موردی شهر مشهد مرتبط با موضوع تحقیق در قالب بخشی از پرسشنامه شهروندان مورد استفاده قرار گرفته و اهمیت عوامل فردی در حس مکان بویژه در بعد اجتماعی و فرهنگی را در عمل اثبات کرده است.

کلمات کلیدی