تار یخ و تمدّن اسالم ىIslamic History and Civilization سال02، شماره64،بهار1624Vol.20, No.46, Spring 2024 صص120-143(مقاله پژوهشی) سیاستهای فرهنگى در عراق و ایران در دوران معاصر: مطالعهمقایسه دوران ملک فیصل و رضاشاه1 مصطفیعایدعبد الغزالی دانشجویدکتریتاریخ،دانشگاه فردوسیمشهد، مشهد، ایران هادیوکیلی2 دانشیارگروه تاریخ،دانشگاه فردوسیمشهد، مشهد، ایران چکیده در قرن بیستم میالدی در عراق و ایران تغییرات فرهنگی و اجتماعی متعددی در راستای مدرنیزاسیون و توسعه انجام شد. هرچند در دو کشور روشنفکران متعددی بر لزوم نوگرایی و انجام اصالحات توجه داشتند؛ اما بانی و هدایتگر اصلی مسیر اصالحات نوگرایی فرهنگی در عراق ملک فیصل بن حسین (حک1422- 1410ش) و در ایران رضاشاه (حک1426-1402ش) بود. مسئله پژوهش حاضر بررسی و مقایسه تغییرات فرهنگی عراق و ایران در دوره ملک فیصل و رضاشاه است. دادهها با استفاده از روش کتابخانهای گردآوری شده و از روش مطالعه مقایسهای و تطبیقی بهره گرفته شدهاست. یافتهها نشان میدهد که مهمترین وجه مشترک مدرنسازی در عراق و ایران، اصالحات حوزه آموزش در مقطع آموزش ابتدایی بود. در هر دو کشور نیز بر ضرورت حضور فعال اجتماعی زنان توجه شد. مهمترین وجه تفاوت نیزمبتنی بر حفظ وجه دینی و بومی حیطههای فرهنگی مانند آموزش، انجمنها و پوشش در عراق بود درحالیکه در ایران وجه دینی و بومی حیطههای فرهنگی تحتتأثیر نوگرایی غربی و باستانگرایی بهشدت تضعیف شد وبه حاشیه برده شد. همچنین سطح تغییرات فرهنگی در ایران بهمراتبگستردهتر از عراق بود.

کلمات کلیدی