همزیستی پیروان ادیان، قدمتی به بلندای قرن ها دارد و این مراودت ها به تکامل دوستی ها، نزدیکی سنت ها و یافتن نقاط مشترک انجامیده است. در عصر کنونی نیز گفتگو بین ادیان بزرگ جهان، امری ضروری است. افزایش ارتباط مستقیم مردمی که دارای جهانبینی ها، عقاید، فرهنگ ها و آداب و رسوم متفاوتی هستند، یکی از عواملی است که ضرورت گفتگوهای بین ادیانی و میانفرهنگی را ایجاب می کند که در اثر آن مردم علاوه بر اینکه پیروان دارای عقاید و جهانبینی های مختلف را درک میکنند، موضع خود نسبت به آن ها را نیز مشخص می کنند. این مقاله به بررسی امکان و راهکار تحقق گفتگوی ادیان پرداخته و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی، مقوله حکمت را مهم ترین و جامع ترین مولفه در گفتگوی ادیان می داند. بررسی ریشه شناختی حکمت در سنت های دینی مختلف و جایگاه و اهمیت آن در ادیان و نیز کنکاش در کارکردهای آن، نشان می دهد که حکمت از یک سو بر ضرورت گفتگو تاکید دارد و از سوی دیگر می تواند بهترین مبنای گفتگو باشد. جامعیت حکمت در زمینه گفتگوی ادیان به حدی است که نه تنها می تواند مبنای گفتگو باشد، بلکه در روش و نحوه گفتگو نیز بسیار کارآمد و کارساز است. این جستار پس از تحلیلِ ضرورت گفتگو و امکان تحقق گفتگوی ادیان بر مبنای حکمت، به این نتیجه نائل شده است که این گفتمان الهیاتی حکمی به بینش اخلاقی منجر خواهد شد که والاترین ثمرة آن عدالت است که نگاهداشت آن می تواند منجر به داوری منصفانه درباره «دیگری» دینی شود.

کلمات کلیدی