هدف پژوهش حاضر فهم نگاه آیت‌الله مصباح و حائری در باب «حکومت» با بهره‌گیری از اُلگوی نظری «غایت ـ مشروعیت» با استفاده از روش هرمنوتیکی است؛ لذا فرضیه «با حاکمیت‌یافتن فقهای شیعی و نتایج سیاسی ناشی از فرایند مدرنیته؛ نگاه آیت‌الله مصباح و آیت الله حائری به حکومت، تلفیقی از سنّتِ اسلامی ـ شیعی و تجربیات بشری ناشی از مدرنیته»، به بررسی گذاشته شد. نتایج حاصله، حکایت از آن دارد که در بخش غایت حکومت، مصباح یزدی، زمینه‌سازی برای «عبودیت خداوند» را وظیفه حکومت می‌داند و حائری حکومت را موظف به تهیه «منافع و مصالح شهروندان» می‌کند. در حوزۀ کیستی حاکم؛ مصباح معتقد به حاکمیت فقیه به نصب از جانب امام و پذیرش مردم است و حائری حاکمیت را متعلق به شهروندان می‌داند. در حوزۀ محدودیت‌های قدرت: مصباح محدودیت‌های؛ فقاهت – عدالت -کفایت، مجلس خبرگان، قانون و شورا را مطرح و در اندیشۀ حائری محدودیت‌ها، غایات حکومت، آزادی‌ها، خواست شهروندان، نفی نقش تربیتی، قانون‌گذاری و کاربرد زور توسط حکومت هستند و در حوزۀ حق اعتراض؛ مصباح، حکم به بسط ید حاکم و مقابله با کنش‌های براندازانه می‌دهد و حائری دست شهروندان را برای هر اقدام اصلاحی یا انقلابی علیه حکومت باز می‌گذارد.

کلمات کلیدی